از جمله دستورات شریعت مقدس اسلام، که قابلیت داشته تا آثار مثبت رفاهی در بخش اقتصادی و اجتماعی جامعه بگذارد، مالیات اسلامی، مشهور به زکات است. برای زکات اهداف اقتصادی، اجتماعی و معنوی بیان شده است و برای اینکه جامعه به این اهداف مطلوب دسترسی پیدا نماید، نیاز به مدیریت نظام‌مند جمع‌آوری و توزیع دارد. بنابراین، اداره زکات در دو حوزه جمع‌آوری و توزیع، مورد توجه اکثر کشورهای اسلامی بوده و به تبعیت از این دو حوزه، منجر به ایجاد نهادهای لازم شده است. علیرغم توافق بر اصل زکات در بین مذاهب مختلف مسلمانان، تفاوت‌های فقهی در روش‌های اجراء در مذاهب مختلف، منجر به عدم انسجام در نحوه مدیریت زکات شده است. استفاده از تجارب برخی از کشورهای مسلمان که همت به سازماندهی و مدیریت، برای اجرای این واجب الهی کرده‌اند، برای کشوری چون ایران، در چارچوب فقه شیعه می‌تواند مفید باشد. در این مقاله، نحوه سازماندهی زکات در جمع‌آوری و توزیع زکات در دو کشور مالزی و عربستان از جنبه فقهی، قانونی و عملی مورد مطالعه قرار گرفته است. ضمن مقایسه این دو کشور و استفاده از تجارب آنها، دلالت هایی برای ایران پیدا می‌کند.

کلمات کلیدی