منطقه ی خاورمیانه مکان اصلی سکونت مسلمانان و کانون جمعیت شیعیان محسوب می شود. تا کنون در بیشتر کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا نظام های سیاسی مستبدی استقرار داشته اند و از اینرو ملت های مسلمان و به خصوص شیعیان نقش چندانی در حکومت نداشته اند. با وقوع تحولات چند سال گذشته در منطقه خاورمیانه همچون سقوط رژیم صدام در عراق و سقوط طالبان در افغانستان و همچنین تحولات ژئوپلیتیکی اخیر در منطقه ی خاورمیانه و شمال آفریقا و سقوط نظام های استبدادی در مصر، لیبی، تونس،‌یمن ما شاهد نقش آفرینی ملت های مسلمان منطقه در ساختار قدرت و حکومت هستیم. با توجه به اینکه بخش هایی از جمعیت کشورهای عراق، افغانستان، لبنان، مصر، یمن، بحرین، عربستان و .... را شیعیان تشکیل می دهد؛ سقوط حکومت های استبدادی و برقراری نظام های دموکراتیک مردمی می تواند منجر به نقش آفرینی بیشتر شیعیان در ساختار قدرت و حکومت گردیده و در نتیجه باعث تغییر در وزن و منزلت ژئوپلیتیکی شیعیان در کشورهای مورد بحث و کل منطقه ی گردد. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و به شیوه اسنادی تلاش دارد تا ضمن تبیین تحولات ژئوپلیتیکی کشورهای خاورمیانه، به بررسی تأثیر این تحولات بر نقش و جایگاه شیعیان در کشورهای مزبور و همچینن در سطح منطقه بپردازد.

کلمات کلیدی