چکیده: افزایش جمعیت و کاهش تولید سرانه مواد غذایی در کشورهای در حال توسعه، توجه به توسعه منابع حاشیه ای مانند مراتع خشک و نیمه خشک و بهینه سازی موقعیت آن ها از طریق گسترش سیستم های مناسب تولید دام، به ویژه شتر را ضروری ساخته است. بر خلاف سایر دام های شیرده، شتر می تواند درشرایط سخت دمایی، خشکسالی و کمبودعلوفه رشدنماید و با وجود این شیر تولید کند. در این پژوهش، برخی ویژگی های شیمیایی و تکنولوژیکی شیر شتر دو بوم نمود ترکمن وبلوچی در نواحی گنبد و نهبندان مورد مطالعه قرار گرفت. 15 نفر شتر از هر بوم نمود به صورت تصادفی انتخاب شدند و از شیر هر شتر سه مرتبه نمونه گیری بعمل آمد. یک نمونه ترکیبی شیر گاو (مرکب از شیر 5 راس گاو) از نژاد هلشتاین به عنوان مقایسه مورد استفاده قرار گرفت. ویژگی های شیمیایی و تکنولوژیکی نمونه ها شامل مواد جامد کل، چربی، مواد جامد بدون چربی، پروتئین، لاکتوز، خاکستر، پایداری اتانولی، پایداری حرارتی، قابلیت خروج آب پنیر از ژل و قابلیت اسیدی شدن مورد آزمون قرار گرفت. نتایج آزمون مقایسه میانگین ویژگی های شیمیایی نمونه های شیر شتر بوم نمود های ترکمن و بلوچی نشان داد که مقادیر مواد جامد کل، چربی، مواد جامد بدون چربی، پروتئین و لاکتوز در شیر شتر بوم نمود ترکمن به صورت معنی داری (05/0>p) بیشتر و مقدار خاکستر آن به صورت معنی داری (05/0>p) کمتر از شیر بوم نمود بلوچی بود. بین پایداری اتانولی و پایداری حرارتی شیر شتر بوم نمودهای ترکمن و بلوچی اختلاف آماری معنی داری (05/0<p) وجودنداشت. قابلیت خروج آب پنیر از ژل حاصل از شیر شتر بوم نمود ترکمن به صورت معنی داری (05/0>p) کمتر از شیر شتر بوم نمود بلوچی بود. بوم نمود اثر معنی داری بر قابلیت اسیدی شدن شیر شتر نداشت(05/0<p).

کلمات کلیدی