رویکرد نقد اسطوره ای، از زمینه های اصلی نقد ادبی معاصر و روشی است که بر مبنای تحلیلهای انسان شناختی و اسطوره شناختی از متون ادبی بنیان نهاده است. تمرکز بر ساختهای الگویی متون و توجه بیشتر به متن، نسبت به فرامتن، رویکرد نقد کهن الگویی را در ادامة تحول نقد اسطوره ای سامان داده است که از آن گاه با عنوان نقد یونگی نیز یاد می کنند. در دهه های اخیر با رشد فلسفة پست مدرن و نفوذ دیدگاههای نظریه پردازانی چون لکان دربارة یکسانی زبان و ناخودآگاه، دیدگاههای نقد یونگی و کهن الگویی نیز بتدا در حوزة نظریه پردازی محض روان شناختی و سپس در نقد ادبی متأثر از این آرا از نگاه فلسفی پست مدرن متأثر شدند و نقد پسایونگی که واجد سه رویکرد و هشت مکتب اصلی است ازین رویکرد اصلی منتزع شدند. در دیدگاه جدید زبان شناسی و ساختارگرایی همپای مطالعات تاریخ تمدن و ادیان و اساطیر، و گاه حتی پیشاپیش آن در نقد اسطوره ای نفوذ کرد تا زنجیرة تسلسلی پیوند الگوهای کهن را با محوریت زبان بررسی کند. در این رویکرد، منقد می کوشد ظرفیتهای پنهان اساطیری زبان و ناخودآگاه متن را با روش تحلیل الگویی بررسی کند و تداعیها، پیوندها، ترکیبهای ذهنی اجزای زبانی و نقش این اجزا در شکل گیری و انسجام تصاویر الگویی- چه در دین و آیین و فرهنگ باشد و چه در رؤیا و هنر و خلاقیت فردی (انواع متن در این رویکرد)- را توصیف و تحلیل کند. در این جستار ضمن بررسی روش‌شناسی رویکرد نقد اسطوره ای و کهن الگویی، تشریح کیفیت برخورد منتقد با متن در این نظریه، و طبقه بندی انواع متن در این، در نهایت کوشیده شده، روش عملی چگونگی تحلیل متن با این روش‌ تشریح شود.

کلمات کلیدی