نظریه های افلاطون را دربارة فلسفة وجودی شعر و جایگاه اجتماعی آن می توان به دو بخش کلی بررسی کرد. افلاطون در نخستین بخش، مدافع و ستایشگر شعر بود و در پارة دوم، مخالف سرسخت آن. از همین رو بود که بعدها ارسطو در مقام پاسخ گویی به هجوم همه جانبه ای درآمد که زمانی از جانب افلاطون نسبت به شعر تحمیل شده بود. آرای افلاطون نقش عمده ای در اندیشة غربی و تفسیرهای مثبت و منفی منتقدان شعر در طول تاریخ داشته است. نظریه های افلاطون دربارة شعر را می توان به دو بخش نظریه های \\\" الهامی\\\" و\\\" تقلیدی\\\" طبقه بندی کرد؛ افلاطون در نخستین نظرگاه - در رسائل ایون و فدروس- در قالب بیان آرای معلم خود، سقراط – که صحنه گردان دیالکتیک اندیشة او بود- شعر را نتیجة جذبه و جنون و الهامی ناخودآگاه از خدایان شعر دانسته، به ستایش مقام شاعران می پردازد و در دومین منظر - در جمهور و قوانین - با چرخشی آشکار، شعر را نتیجة تقلید شاعر از طبیعت مخلوق ( تقلیدِ تقلید) و دو درجه پایین تر از حقیقت مثالی می داند و از لحاظ اخلاقی نیز آن را برانگیزانندة احساسات پست و زایل کنندة وقار عقلانی دانسته، به شدت آن را مورد انتقاد قرار می دهد. ارسطو در فن شعر خود این انتقادات افلاطون از شعر را پاسخ می دهد. او شعر را از لحاظ اخلاقی عامل پالایندگی عواطف و تزکیة انسان می داند و از منظر فلسفی نیز آن را نه تقلیدی از طبیعت مادی که تقلیدی از همان اصل برین مثالی و جوهرحقیقت می داند. در این جستار، نظریه های دوگانة افلاطون دربارة شعر، بررسی تکوینی نظریة افلاطون دربارة شعر و تقابل نگاه او با ارسطو در پدیدارشناسی شعر و هنر مورد بررسی قرار گرفته، درخاتمه به دفاع ارسطو از شعر نیز پرداخته خواهد شد.

کلمات کلیدی