سرمایه اجتماعی اولین بار در سال 1916 توسط هانیفان در آمریکا مطرح شد . پس از آن در دهه 1950 توسط سیلی و همکارانش و در دهه 1960 توسط جاکوب برنامه ریز شهری و در سال 1970 توسط لوری برای تحلیل میراث اجتماعی بکار رفته است.ادیان و مذاهب را می توان یکی از منابع ایجاد سرمایه اجتماعی دانست . بسیاری ازمذاهب با ترویج ارزشهایی نظیر مشارکت ، صداقت ، اعتماد، ایثار و موارد مشابه موجب سرمایه اجتماعی بالایی بین اعضای خود می شوند. گسترش ارزشهای اخلاقی مبتنی برصداقت و اعتماد در یک سیستم اجتماعی می تواند سرمایه اجتماعی بالایی را به وجودآورد. هرچند ادیان و مذاهبی در این زمینه می توانند موفق باشند که علاوه بر ایجاد اعتمادداخلی ، زمینه برقراری روابط مفید و موثر را با گروهها و مذاهب دیگر اجتماعی فراهم سازند. در حالت عکس نیز، فرقه گرایی می تواند موجب بحرانهای اجتماعی و خشونت گردد. اما به هرحال ادیان در گذشته ، حال و آینده قطعا نقش جدی ای را در سرمایه اجتماعی داشته و خواهند داشت . دین اسلام دارای ظرفیتهای زیادی برای تقویت سرمایه اجتماعی در جوامع مسلمان است . توجه و اهتمام بیشتر به ترویج مولفه های اخلاقی تاکید شده در دین اسلام مانند:راستی و صداقت ، وفا به عهد، احترام به حقوق دیگران ، پرهیز از تهمت و موارد مشابه می تواند به خوبی زمینه ساز تولید سرمایه اجتماعی در جوامع مسلمان گردد. توجه به اصول و همه ابعاد احکام مترفی اسلام می تواند به ایجاد و نهادینه شدن سرمایه اجتماعی بزرگ در کشورهای اسلامی کمک نماید.در این پژوهش ابتدا با اثبات جامعیت توجه اسلام به مولفه های سرمایه اجتماعی به بررسی جایگاه سرمایه اجتماعی در اقتصاد اسلامی می پردازیم.

کلمات کلیدی