قابیل به عنوان نخستین قاتلی که در پهنه ی آفرینش با دست یازیدن به قتل برادرش هابیل، نخستین گناه ذاتی را مرتکب گردید از جمله شخصیت هایی است که بسیاری از سرایندگان در ادبیات جهانی از آن به عنوان نماد سرکشی و عصیان یا فساد و تباهی در سروده های خویش بهره گرفته اند؛از جمله ی بزرگترین این سرایندگان در حوزه ی ادبیات معاصر عربی، بدر شاکر السیاب، شاعر عراقی است که پیوسته در سروده هایش برای ترسیم تبهکاری و ویرانگری نوع بشر از این شخصیت به عنوان خاستگاه خونریزی و ستم پیشگی بهره می جوید. نویسنده در این جستار برآن است تا پس از گذری کوتاه به داستان هابیل و قابیل در قرآن کریم، شخصیت قابیل را به عنوان نماد شر انسان امروز در شعر بلند «المومس العمیاء»بدر شاکر السیاب - که استعاره از میهن شاعراست- مورد واکاوی قرار دهد؛ بدین منظور ابعاد گوناگون تصویرسازی شاعر از این نماد با روایت کشمکش پیوسته ی قابیل به عنوان عنصر شرارت با هابیل در جایگاه رمز و اسطوره ی قربانی، آغاز و با توصیف تباهی و ویرانی و اندوه برخاسته از حاکمیت قابیل در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی عراق و ترسیم فضای عاطفی شعر ادامه می یابد و سرانجام با واکاوی اندیشه ی چیرگی نهایی قابیل(عنصر شر) در ذهن شاعر به پایان می رسد.

کلمات کلیدی