مقدمه و هدف: ضرورت «ارتباط بین فرهنگ و برنامه درسی» موضوعی است که هم‌اکنون به فصل مشترک اکثر دیدگاه‌ها، تحلیل‌ها و اظهار نظرهای اندیشمندان و صاحب‌نظران حوزه برنامه درسی تبدیل شده است. از سویی دیگر، یادگیری و آموزش زبان انگلیسی به عنوان بخشی از برنامه‌های درسی اکثر نظام های آموزشی نیازمند طیف گسترده‌ای از عناصر فرهنگی می باشد. با توجه به ارتباط تنگاتنگی که بین یادگیری زبان با فرهنگ وجود دارد و با عنایت به تأثیر و تأثر فرهنگ و برنامه‌های درسی، پژوهش حاضر با نگاهی دوسویه و با هدف تحلیل ابعاد فرهنگی برنامه‌های درسی آموزش زبان انگلیسی با تاکید بر نقش فرهنگ صورت پذیرفت. در این مطالعه به لحاظ تئوریک از \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\"نظریه سرمایه\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\" بوردیو بهره گرفته شده است. بر اساس نظریه وی، یادگیری زبان علاوه بر قابلیت‌های ذهنی و شناختی فراگیران از سرمایه‌های فرهنگی یادگیرندگان هم تأثیر پذیر است. روش: توصیفی- همبستگی است. بدین منظور تعداد 88 نفر از زبان آموزان مشغول به زبان آموزی دوره مکالمه کاربردی (7 سطح) در موسسه علمی معرفت پردیس طوس دانشگاه فردوسی مشهد به روش سرشماری انتخاب و با استفاده از ابزار سرمایه فرهنگی- اجتماعی پیشقدم و همکاران (2011) مورد ارزیابی و داده‌های حاصل با استفاده از آمار توصیفی، همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون ساده و چندگانه به شیوه همزمان و تحلیل واریانس یکراهه تحلیل شدند. یافته‌ها: یافته ها نشان داد سرمایه فرهنگی- اجتماعی 16/0 از واریانس یادگیری زبان را تبیین می‌کند (000/0p=، 28/16=(86،1) F). دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد نسبت به دانشجویان کارشناسی و کاردانی از سرمایه فرهنگی- اجتماعی غنی‌تری برخوردارند (029 /0,p= 71/3 =(87، 2) F). تفاوتی بین سرمایه فرهنگی- اجتماعی زبان آموزان دختر و پسر وجود ندارد (411 /0,p= 68/0 =(87، 1) F). نتیجه گیری: با عنایت به یافته‌های حاصل و با استناد به مبنای تئوریکی بوردیو می‌توان اذعان نمود که از یکسو، مفهوم سرمایه فرهنگی باید به طور گسترده‌ای در برنامه‌های درسی آموزش زبان انگلیسی مورد استفاده قرار گیرد. از سویی دیگر، با در نظر داشتن فرهنگ در ابعاد مختلف طراحی، تدوین و اجرای برنامه‌های درسی زبان، می‌توان به غنی سازی هر چه بیشتر فرهنگ نیز پرداخت. در واقع، تأثیر فرهنگ و عوامل وابسته به آن بر یادگیری زبان باید مورد واکاوی و تبیینِ هر چه بیشتر قرار گیرد تا تأثیر و تأثر فرهنگ و برنامه‌های درسی، بیشتر تصریح گردد. بنابراین، جهت تدوین برنامه درسی زبانِ مقتضی با فرهنگ، پیشنهاد می‌گردد که تعلیم و تربیت آمیخته با فرهنگ در نظام‌های آموزشی ما با دیدگاهی تحلیلی مورد مطالعه قرار گیرد که این امر، مستلزم توجه به تأثیر و تأثر فرهنگ و برنامه‌های درسی است. بنابراین در تدوین برنامه درسی مقتضی با فرهنگ، آموزش و فراگیری زبان باید از نگاه تک بعدی خارج شده تا به دلیل توجه و مواجهه دو سویه با مسأله زبان آموزی (تأثیر و تأثر فرهنگ و برنامه‌های درسی) بتوان به نتایج حاصله اعتنا و استناد متقن تری نمود.

کلمات کلیدی