به منظور بررسی اثر افزودن سه سطح اسید آلی (صفر، 15/0 و 3/0 درصد) و سه سطح صفرای گاوی خشک شده (صفر، 25/0 و 50/0 درصد) بر عملکرد، قابلیت هضم ظاهری چربی، متابولیت های خون و ویسکوزیته شیرابه ایلئومی جوجه خروسهای گوشتی با 5 درصد پیه تغذیه شده بودند، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی و با ترتیب فاکتوریل 3×3 و 4 تکرار در هر تیمار انجام گرفت. جیره‌های آغازین و رشد با انرژی و پروتئین یکسان به ترتیب از 7 تا 21 و 22 تا 42 روزگی به طور آزادانه در اختیار جوجه‌ها قرار گرفتند. عملکرد جوجه ها برای دوره آغازین و رشد اندازه گیری شد. برای تعیین قابلیت هضم ظاهری چربی در 19 تا 21 روزگی و 40 تا 42 روزگی، 3 گرم اکسید کروم در کیلوگرم به جیره‌های آزمایشی افزوده شد. شاخص‌های کلسترول سرم، تری‌گلیسرید، لیپوپروتئین با دانسیتۀ بالا، لیپوپروتئین با دانسیتۀ پایین و ویسکوزیته شیرابه ایلئومی در 21 و 42 روزگی اندازه گیری شدند. افزودن صفرای گاوی در سن 7 تا 42 روزگی به طور معنی داری اضافه وزن بدن جوجه‌ها را افزایش داده و میزان ضریب تبدیل در سن 7 تا 21 روزگی در سطح 25/0درصد بهبود یافت. قابلیت هضم ظاهری چربی به طور معنی داری با افزودن صفرای گاوی و نیز با افزودن اسید آلی در سطح 15/0درصد افزایش یافت امّا اثرات متقابلی بین صفرای گاوی و اسید آلی بر قابلیت هضم ظاهری چربی مشاهده نشد. تفاوت در متابولیت‌های خون پرندگان تغذیه شده با اسید آلی در دوره آغازین و رشد معنی دار نبود. هرچند که، افزودن اسید آلی غلظت لیپوپروتئین با دانسیتۀ بالا را در دوره رشد افزایش داد. استفاده از مکمل 5/0 درصد صفرای گاوی خشک شده به طور معنی داری میزان کلسترول، تری‌گلیسرید، لیپوپروتئین با دانسیتۀ بالا و لیپوپروتئین با دانسیتۀ پایین را افزایش داد. نتایج این مطاله نشان داد که مکمل صفرای گاوی خشک شده به طور معنی داری اضافه وزن بدن را افزایش داده و به طور خطی قابلیت هضم ظاهری چربی جیره‌های حاوی 5 درصد پیه را افزایش می‌دهد. افزودن مکمل صفرای گاوی خشک شده به جیره همچنین به طور معنی داری متابولیت‌های خون را تغییر می دهد.

کلمات کلیدی