پارازیتوئید های شته ها عموما از خانواده Braconidae و Aphelinidae هستند. شناسایی این پارازیتوئید ها به دلیل اندازه کوچک و در اغلب موارد نبود تفاوت های ریخت شناسی روشن کاری دشوار است. از این رو تحلیل داده های مولکولی با استفاده از توالی DNA جهت رفع این مشکل و به عنوان روشی مکمل در کنار اطلاعات کلاسیک برای شناسایی این عوامل بیوکنترل پیشنهاد شده است. در مطالعه حاضر از اوایل اردیبهشت تا اواخر آبان ماه 1391 شته های درخت انار و زنبور های پارازیتوئید و هیپرپارازیتوئید فعال آنها از شهرستان های مشهد، کاشمر و نیشابور واقع در استان خراسان رضوی جمع آوری گردید. تعیین هویت این گونه از افراد با استناد به مشخصات ریخت شناسی و تایید قطعی متخصصین مربوط انجام شد. در ادامه با تکثیر و تعیین توالی دو ناحیه ژنی COI و 28S در پارازیتوئید ها و هیپر پارازیتوئید ها، ارزیابی این داده ها بر مبنای فواصل درون و بین گونه ای انجام گرفت و تبار نمای فیلوژنی به شیوه MP و ML توسط نرم افزار های PAUP* و Mr bayes بازسازی شد. بر اساس نتایج این بررسی، شته های Aphis punicae،Macrosiphum euphorbiae ، پارازیتوئید های Binodoxys angelicae،Ephedrus persicae ، Lysiphlebus fabarum، Aphelinus paramalis و هیپرپارازیتوئید های Syrphophagus aphidivorus، Asaphes suspensis و Alloxysta spشناسایی شدند. استفاده از اطلاعات ریخت شناسی و مولکولی برای شناسایی پارازیتوئید ها و هیپرپارازیتوئید های شته های درخت انار برای اولین بار در ایران انجام گرفت و نشان داده شد که کاربرد هم زمان دو ناحیه ژنی میتوکندریایی COI و ریبوزومی 28S می تواند در تعیین هویت این گروه از حشرات مفید باشد و با نتایج مطالعات ریخت شناسی مطابقت دارد.

کلمات کلیدی