در مناطق خشک و نیمه خشک نظیر ایران، آب به عنوان محدود کنندهترین سهم تولید، اولویت کشت را تعیین میکند. اما از روزگاران گذشته، کشاورزان هوشمند ایران زمین به ویژه خطه خراسان به اصل مهم افزایش بهرهوری آشنا و به کشت وکار محصولات کمتوقع نسبت به آب و به ویژه زعفران پرداختهاند. ایران در سال 1390 با تولید بیش از 200 تن زعفران، با حدود 90 درصد سطح زیر کشت و 93.7 درصد تولید جهانی، بزرگترین تولیدکننده و صادرکنندۀ زعفران جهان است، به طوری که سطح زیرکشت آن در سال 1390 حدود 70 هزار هکتار بوده که از این میزان، 54500 هکتار ( 78درصد) به استان خراسان رضوی و12800 هکتار (19درصد) به خراسان جنوبی تعلق دارد. شهرستان باخرز که در خراسان رضوی واقع است، رتبه سوم زعفران را با سطح زیر کشت 3300 هکتار و عملکرد5 تا4 کیلوگرم به خود اختصاص داده است.غالب مردم شهرستان به این کشت اشتغال دارند و هرساله به سطح زیر کشت آن افزوده می شود(ویژه نامه ششمین جشنواره ملی زعفران آبانماه 1390). لذا در این تحقیق سعی شده است عوامل موثر بر کشت و توسعۀ زعفران دهستان بالا ولایت این شهرستان به طور نمونه بررسی شود.جامعه آماری شامل کشاورزان زعفرانکار این دهستان است که با فرمول کوکران 272 نمونه تعیین حجم شدند ومورد پرسشگری قرار گرفتند. روش تحقیق نیز توصیفی- تحلیلی وجمع آوری اطلاعات به دو شیوه کتابخانه ای و میدانی انجام گرفته و از روش های کمی و کیفی و مصاحبه عمیق و مشاهده برای ثبت اطلاعات و دانش های بومی زعفرانکاران استفاده شده است. نتایج نشان می دهد مهمترین عامل توسعه کشت زعفران در منطقه محدودیت منابع آب ونیاز آبی کم محصول ، دانش وتجربه مردم ودرآمد واشتغالزایی و ارزش بالای زعفران بوده است.

کلمات کلیدی