پدافند غیرعامل بعنوان یکی از روش‌های مؤثر دفاع در مقابل هرگونه تهدید اعم از طیبعی و انسانی، همواره مدنظر اکثر کشورهای جهان قرار داشته است. در این میان مدیریت تهدیدات ناشی از مخاطرات محیطی همواره جزء اهداف اصلی برنامه ریزان بوده است. بر اساس اصول پدافندغیر عامل، در فرآیند مدیریت مخاطرات، عامل دفاع سطوح مختلفی دارد که شامل قبل، حین و بعد از مخاطرات است که کم‌هزینه‌ترین و صلح‌آمیز‌ترین شیوة دفاع مربوط به قبل از وقوع مخاطرات است. کشور ما ایران به دلیل قرارگیری در موقعیت طبیعی و ژئوپلیتیکی حساس، همواره در معرض مخاطرات متفاوتی اعم از طبیعی و انسانی قرار داشته است. در این میان وقوع مخاطرات طبیعی نظیر زلزله، سیلاب و ... دارای فراوانی بالایی است که این مهم لزوم برنامه ریزی برای کاهش آسیب ها در برابر این مخاطرات را دو چندان می نماید. امروزه نقش پدافند غیرعامل به عنوان یکی از عوامل دفاعی قابل توجه در زمینه کاهش مخاطرات و آسیب های ناشی از آن را نباید نادیده انگاشت. بر این اساس در این مقاله هدف و سوال کلیدی، تبیین نقش پدافند غیرعامل در چگونگی کاهش آسیب های مخاطرات طبیعی بر اجتماعات و ارائه الگویی برای کارایی بیشتر این ابزار در مدیریت بحران می باشد؛ که با بکارگیری رویکردهای تئوریکی و تحلیلی و با استمداد از ادبیات موضوعی و روش های توصیفی- تحلیلی کتابخانه ای و اسنادی بدان پرداخته شد. الگوی ارائه شده دربرگیرنده گام های مخلف مدیریت بحران با رویکرد پدافند غیر عامل می باشد. اما تاکید اساسی در مدیریت بحران از طریق پدافند غیرعامل بر مرحله پیشگیری و آمادگی می باشد.

کلمات کلیدی