حفظ و افزایش تنوع زیستی یک ی از مؤلفه های اصلی رسیدن به پایداری در کشاورزی می باشد. در این تحقیق برای ارزیابی تنوع زیستی سبزیجات مورد کشت و کار در استا ن های مختلف و در سطح ایران از شاخص های تنوع زیستی استفاده گردید . شاخص های ارزیابی تنوع زیستی مورد استفاده در این مطالعه شامل غنای گو نه ای، شانون - وینر، سیمپسون و یکنواختی بود . برای مقایسه تنوع آلفا و بتا در مناطق مختلف ایران، کل کشور به ۵ منطقه آب و هوایی و جغرافیایی (سرد و کوهستانی غربی، گرم و خشک فلات مرکزی و شرقی، گرم و مرطوب جنوبی و معتدل و مرطوب شمالی ) تقسیم، و تنوع آلفا و بتا با استفاده از رابطه غنای گونه ای- مساحت محاسبه و در مناطق مختلف مورد مقایسه قرار گرفتند . نتایج نشان داد که در سطح ایران ۳۱ گونه سبزی مورد کشت و کار قرار میگیرند که بیشترین سطح زیر کشت بعد از سیب زمینی، پیاز و گوج ه فرنگی، مربوط به بادمجان با 07/6 درصد از کل سطح ز یر کشت سبزیجات کشور بود . کل سطح زیر کشت سبزیجات در ایران برابر ۴۹۵۴۱۲ هکتار بود که استان فارس با 83/8%، رتبه اول را داشت و تولیدکننده عمده ۹ گونه سبزی بود . بیشترین غنای گونه ای سبزیجات در بین استان های مختلف کشور مربوط به استا ن های اصفهان و مازندران (۲۹ گو نه) و کمترین غنای گونه ای در استان چهار محال بختیاری (5 گونه) دیده شد. شاخص تنوع شانون سبزیجات در ایران نسبت به کل گونه های سبزی (H)، 628/0 و شاخص تنوع شانون سبزیجات غیر اصلی نسبت به کل گونه های سبزی غیراصلی (H\\\\\\\')، 82/2 بدست آمد، لذا سطح زیر کشت این گروه از سبزیجات در ایران از توزیع مناسبی برخوردار است . این شاخص نسبت به کل گونه های زراعی (H\\\\\\\'\\\\\\\')، 210/0 بود که می توان نتیجه گرفت که تنوع سبزیجات در بو م نظام های زراعی کشور پایین است . در بین استان های کشور، استان یزد بالاترین شاخص تنوع شانون نسبت به کل گو نه های سبزی (70/2) و استان هرمزگان بالاترین شاخص تنوع شانون نسبت به کل گونه های زراعی (01/1) را دارا بود. در نواحی معتدل و مرطوب شمالی به دلیل اقلیم یکنواخت تر، به ترتیب بیشترین تنوع آلفا (459/0) و کمترین تنوع بتا (375/0) دیده شد. در نواحی گرم و مرطوب جنوبی به سبب افزایش غیر یکنواختی اقلیمی روند معکوسی دیده شد ، به طوری که این نواحی کمترین تنوع آلفا (0) و بیشترین تنوع بتا (41/1) را داشتند.

کلمات کلیدی