یکی از مشکلات و مسائلی که در دامپزشکی مطرح است، مقید کردن حیوان و نحوة برخورد و ایجاد ارتباط با حیوان می باشد. داروهای آرامبخش متنوعی به منظور کاهش اضطراب و آرام کردن سگ قبل از انجام معاینه، حمل و نقل و کنترل استفراغ ناشی از آن، جلوگیری از لیس زدن زخم یا جویدن بانداژ و بعنوان پیش بیهوشی مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به اثرات جانبی که هر کدام از داروهای زایلازین و آسپرومازین به تنهایی دارند هدف از این مطالعه عبارت است از اینکه آیا ترکیب دو داروی آسپرومازین و زایلازین که مکانیسم عمل متفاوتی دارند می تواند ضمن تشدید اثر آرامبخشی یکدیگر، برخی از عوارض جانبی داروی دیگر را کاهش دهند. تعداد 121 قلاده سگ از نژادها و سنین مختلف از هر دو جنس که برای اقدامات تشخیصی و درمانی مختلف به کلینیک دانشکده دامپزشکی مراجعه کرده بودند و به دلایلی احتیاج به آرامبخشی داشتند، در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفتند. این سگها در 4 گروه قرار گرفتند، گروه 1 (AX) ترکیب داروهای زایلازین (mg/kg5/0) و آسپرومازین (mg/kg05/0) را دریافت کردند، در گروه 4 (AXA) همین ترکیب به اضافه آتروپین (mg/kg04/0) تجویز شد، در گروه 2 (LA-HX) ترکیب زایلازین آسپرومازین به ترتیب با دوزهای mg/kg 8/0 و mg/kg 03/0 و در گروه 3 (HA-LX) ترکیب زایلازین-آسپرومازین به ترتیب با دوزهای mg/kg 3/0 و mg/kg 08/0 تجویز شد. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که میانگین درجه آرام‌بخشی گروه 4 نسبت به 3 گروه دیگر بیشتر است ولی از نظر آماری معنی دار نیست (05/0p >). همچنین اختلاف معنی‌داری در مورد لرزش عضلانی، عدم تعادل، زمینگیری و ترشح بزاق، زمان شروع اثر دارو، واکنش نسبت به صدا یا دستکاری کردن و همچنین واکنش نسبت به فشردن پنجه، بلوک دهلیزی-بطنی درجه I، بلوک درجه II دهلیزی- بطنی، میزان بروز تهوع و استفراغ و میزان دفع ادرار و مدفوع بین 4 گروه مشاهده نشد (05/0p>) اگر چه اختلات قلبی در گروه 4 نسبت به سایر گروهها کمتر بود. تعداد ضربان قلب بعد از تجویز دارو در گروههای 1، 2 و 3 نسبت به قبل از تجویز از کاهش معنی دار برخوردار بود. در گروه 4 تعداد ضربان قلب نسبت به قبل از تزریق دارو مقداری افزایش نشان می دهد ولی این افزایش معنی دار نیست. در حالیکه تعداد ضربان قلب بعد از تزریق در گروه 4 نسبت به 3 گروه افزایش معنی دار نشان می دهد (01/0P<). در هر 4 گروه تفاوت معنی‌داری از لحاظ آماری در تعداد تنفس قبل و بعد از تجویز دارو دیده شد ولی تفاوت معنی‌داری بین گروه های مختلف وجود نداشت. براساس جدول 6 در گروههای 2 و 3 و 4 در تغییرات درجه حرارت بدن قبل و بعد از تزریق ترکیب دارویی اختلاف معنی‌داری دیده شد (001/0p<) که حاکی از افت دمای بدن بعد از تجویز داروها می‌باشد. اثر متغیرهای وزن، سن و جنس نیز روی پارامترهای مختلف بررسی شد که هیچیک اثر معنی‌داری روی این متغیرها نداشتند (05/0 p>). ترکیب دارهای آرام‌بخش آسپرومازین و زایلازین از یکطرف باعث کاهش دوز مصرفی این داروها بصورت تکی می‌شود و از طرف دیگر بدلیل خنثی کردن اثرات سوء یکدیگر که بر دستگاههای مختلف بدن مانند قلب و عروق و گوارش دارند، از اثرات جانبی این داروها بر این دستگاهها همچون اختلالات قلبی عروقی (آریتمی، بلوک قلبی، تاکی‌کاردی) و اختلالات گوارشی (استفراغ) جلوگیری می‌شود. در این حالت همراه با کاهش دوز و اثرات جانبی، آرام‌بخشی مورد نظر نیز به دست می‌آید. بنابراین استفاده از ترکیب این دو دارو با دوز کمتر به جای استفاده از تک‌تک این داروها با دوزهای معمول منطقی‌تر به نظر می‌رسد.

کلمات کلیدی