یک قلاده سگ نر 5 ساله از نژاد تریر به دلیل سیاه شدن سطح قرنیه چشم راست، به درمانگاه دانشکده دامپزشکی شیراز ارجاع گردید. در معاینه عمومی مشخص شد که حیوان از نظر وضعیت عمومی و اشتها مشکلی ندارد. معاینه چشمها نشان داد که لایه نازکی از سطح قرنیه چشم راستبه رنک سیاه در آمده است. این لایه از قسمت لیمبوس چشم به سمت مرکز گسترش یافته بود. با معاینه دقیق به وسیله نور قوی و افتالموسکوپ مشخص گردید فقط لایه سطحی اپیتلیوم قرنیه درگیر می باشد و قسمت زیر قرنیه و اتاقکهای چشم سالم می باشند. حیوان بوسیله قطره های چشمی دگزامتازون و جنتامایسین درمان گردید. 8 ماه بعد مجدداً حیوان ارجاع گردید. ملانوز گسترش یافته بود بطوریکه قسمتهای داخل چشم بوسیله نور قوی و افتالموسکوپ به سختی قابل مشاهده بود. همچنین چشم حالت بیرون زده (Bophthalmos) داشت و پرخون بود. در معاینه چشم حیوان علائم درد از خود نشان می داد. اندازه گیری فشار چشم نشان داد که حیوان بطور ثانویه دچار گلوکوما شده است (فشار چشم مذکور 8/41 میلیمتر جیوه بود در مقابل فشار چشم چپ که 1/24 میلیمتر جیوه بود). داروهای پیلوکارپین 2% و تیمولول بصورت قطره چشمی تجویز گردید ولی پیگیری چند ماهه نشان داد که داروها در کاهش دادن فشار چشم موثر نیستند. اگر چه ملانوز می تواند پیش ساز تومور ملانوم باشد ولی در حیوان مذکور با توجه به اینکه هنوز به صورت غده ای در نیامده بود و صاحب دام نیز رضایت به جراحی و تخلیه چشم نداد تعیین دقیق اینکه تومور ملانوم ایجاد شده است یا نه امکانپذیر نگردید. بنابراین، این حالت ملانوز (نه ملانوما) می باشد . ملانوز می تواند مادرزادی یا اکتسابی باشد . در سگ مذکور با توجه به سن بالای حیوان (5بالای سال) احتمالاً از نوع اکتسابی می باشد. با توجه به اینکه حیوان ابتدا دچار ملانوز شده و سپس به گلوکوما مبتلا شده است به نظر می رسد که گلوکوما در اثر نفوذ سلولهای ملانوسیت به زاویه بازجذب و جلوگیری از بازجذب مایع زلالیه ایجاد شده باشد. به طور کلی قرنیه یک بافت شفاف و فاقد عروق خونی است که از 4 لایه تشکیل شده است که از خارج به داخل عبارتند از : اپیتلیوم (دارای سلولهای استوانه ای شکل)، استروما (دارای الیاف کلاژن و اعصاب)، غشای دسمه و آندوتلیوم (شامل یک لایه سلولهای پهن). بین قرنیه و صلبیه ناحیه ای به نام لیمبوس قرار دارد که غنی از عروق خونی، اعصاب و ملانوبلاستهای دوکی شکل می باشد. به دلایل گوناگون با تکثیر ملانوبلاستهای ناحیه لیمبوس و کشیده شدن آنها به داخل قرنیه، ملانوز قرنیه اتفاق می افتد . به نظر می رسد نژادهای ژرمن شپرد و براکیو سفال حساسیت بیشتری نسبت به Vascularization و Pigmentation در قرنیه داشته باشند . عمده ترین علل اکتسابی ملانوز قرنیه عبارتند از : 1- استرس مثل: Chronic purulent conjunctivitis، Entropion و Disthichiasis 2- وجود Interstitial keratitis و عدم درمان آن. 3- مهاجرت ملانین به دلیل ضربه به قرنیه یا پرولاپس عنبیه و التها ب مزمن آن. 4- ملانوز در اسب متعاقب درمان با فاکتور رشد اپیدرمی (EGF) نیز گزارش شده است. برای درمان ملانوز، برداشتن رنگدانه از روی قرنیه به روش جراحی توصیه شده است. همچنین درمان ملانوز اکتسابی سطحی ملتهمه و قرنیه با داروی مایتومایسین سی (Mitomycin C) نتایج رضایت بخشی به همراه داشته است.

کلمات کلیدی