کانسار آهن ساغند در شمال شرق روستای ساغند در استان یزد واقع شده است. این کانسار در زون بین دو گسل اصلی پشت بادام و کلمرد قرار گرفته است. منطقه شامل مجموعه هایی از کهن ترین سنگ های دگرگونه ایران است که با سازندهای تاشک و بنه شورو شناخته می شوند. تعداد بسیار زیادی از اندیس ها و معادن مهم آهن ایران مرکزی در این زون قرار دارند. آن یکی از ایالت های فلززایی آهن پرکامبرین- کامبرین ایران است. بررسی های صحرایی و آزمایشگاهی انجام شده در این پژوهش شامل مطالعه مقاطع نازک و بلوک صیقلی، تهیه نقشه زمین شناسی، اندازه گیری پذیرفتاری مغناطیسی و تفسیر داده های ژئوفیزیکی بر اساس اطلاعات زمین شناسی می باشد. کانسار آهن ساغند تیپ ذخایر اسکارن منیزیمی است که در اثر نفوذ توده های آذرین گرانیتی ژوراسیک در واحدهای کربناته شکل گرفته است. چهار واحد سنگی میکاشیست، گنیس، اسکارن و آهک در منطقه وجود دارد. عمده رخنمون توده های آهن دار در واحد اسکارنی بوده که تقریبا در مرکز منطقه قرار دارد. جهت اکتشاف توده های آهن دار پوشیده و تعیین گسترش توده های بیرون زده مغناطیس سنجی و گرانی سنجی انجام شده است. بر اساس نقشه RTP مغناطیس سه آنومالی مغناطیسی A ، B و C در منطقه وجود دارد. آنومالیA در مرکز نقشه RTP منطبق بر رخنمون های اصلی آهن در واحد اسکارن است. آنومالی A وسعتی بیشتر از رخنمون توده های آهن دار نشان می دهد و بزرگی 5730 گاما دارد. آنومالی B با انطباق با نقشه زمین شناسی بر آبرفت منطبق است. این آنومالی به دو بخش غربی و شرقی تقسیم می شود. اولی بزرگی 3931 گاما و دومی بزرگی 874 گاما دارد. آنومالی C نیز بر اساس نقشه زمین شناسی بر آبرفت منطبق است و بزرگی 1428 گاما دارد. نقشه گرادیان اول عمودی نشان میدهد که آنومالی A منابع کم عمق و سطحی دارد همانگونه که قسمتی از آن بر بیرونزدگیهای آهن منطبق است. آنومالی B که بر آبرفت منطبق است در قسمت غربی منابع کم عمق در نقشه گرادیان اول عمودی نیز نشان میدهد. اما قسمت شرقی آنومالی Bپاسخی ندارد. آنومالی C نیز که بر آبرفت منطبق است در نقشه گرادیان اول عمودی پاسخی ندارد. با توجه به نقشه های فراسو مشخص می شود که تنها آنومالی A و قسمت غربی آنومالی B دارای پاسخ عمقی هستند و احتمالا منبع آنها کانی سازی آهن در عمق می باشند. به علت پذیرفتاری مغناطیسی بسیار بالای مگنتیت در کانسار آهن نسبت به دیگر واحدهای سنگی بهترین منبع ایجاد کننده بخش غربی آنومالی B که بر آبرفت منطبق است می تواند مگنتیت در توده های آهن دار پوشیده باشد. دو آنومالی در داده های گرانی سنجی وجود دارد. یکی در قسمت همپوشانی محدوده برداشت داده های مغناطیس سنجی و گرانی سنجی است و توسط داده های مغناطیس سنجی نیز تایید شده است. آنومالی دیگر که خارج از نقشه زمین شناسی این تحقیق است بر طبق نقشه زمین شناسی 1:100000 ساغند بر آبرفت منطبق است. با توجه به نقشه های گرادیان اول عمودی و فراسو اولین اولویت حفاری برروی آنومالی A تشخیص داده شد که بر بیرونزدگی های کانسار منطبق است. دومین اولویت حفاری برروی قسمت غربی آنومالی B شناسایی شد که بر آبرفت منطبق است. استفاده از نقشه های فراسو اعتماد بیشتری نسبت به گسترش کانسار در عمق در محل آنومالی A که بر رخنمون اصلی کانسار آهن منطبق است بدست داد. پاسخ قسمت غربی آنومالی B در نقشه گرادیان اول عمودی و در نقشه های فراسو اطمینان بیشتری برای حفاری بر روی آن فراهم کرد. نتایج داده های حفاری بر روی آنومالی A و بخش غربی آنومالی B نشان داد که اولی از سطح تا عمق 74 متری و دومی از عمق 16 متری تا عمق 58 متری کانی سازی آهن دارد. این نتایج حفاری هماهنگ با پاسخ مغناطیسی نقشه های گرادیان اول عمودی و فراسو بوده و آنها را تایید می کند.

کلمات کلیدی