خشکسالی عارضه‌ای طبیعی، موقتی و بازگشتی در اقلیم هر منطقه محسوب می‌گردد. یکی از معایب موجود در مدل‌های تک‌متغیر‌ پایش خشکسالی، پایش بر مبنای مقدار یک متغیر (بارش) می‌باشد. این موضوع سبب می‌شود در سال‌هایی که مقدار بارش در حد متوسط است، ولی تعداد روزهای بارانی و یا رطوبت‌نسبی از حد نرمال کمتر و یا دما و به تبع آن‌ها تبخیر تعرق از حد نرمال منطقه بیشتر است، خشکسالی از نظر تنها نمایه‌ی موجود یعنی مقدار بارش پنهان بماند. با توجه به خصوصیات پیچیده‌ی پدیده‌ی خشکسالی و تاثیرپذیری آن از متغیرهای مختلف اقلیمی، توسعه‌ی مدل‌های پایش چندمتغیر می‌تواند به شناخت بهتر این پدیده کمک فراوانی نماید. در این تحقیق در راستای نیل به این هدف با استفاده از 50 عامل اقلیمی مرتبط با بارش، تبخیر تعرق پتانسیل و روزهای بارانی طی یک دوره‌ی آماری 50 ساله یک مدل چندمتغیر بر اساس سطوح آستانه‌ی چانگ و مدل اسکالوگرام جهت پایش رخدادهای خشکسالی و ترسالی در 5 ایستگاه سینوپتیک شیراز، تهران، مشهد، تبریز و کرمانشاه توسعه داده شد. بررسی ارتباط بین سال‌های وقوع شدیدترین رخدادهای خشکسالی و ترسالی با سال‌ وقوع کمینه و بیشینه‌ی مقدار بارش نشان داد همواره شدیدترین رخدادهای خشکسالی و ترسالی مقارن با وقوع کم‌بارش‌ترین یا پربارش‌ترین سال‌ها نمی‌باشند. ضمن آن‌که تعیین مقدار وزن هر یک از عوامل ذکر شده با توجه به اقلیم منطقه می‌تواند بر پایش وضعیت خشکسالی موثر باشد. این موضوع به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.

کلمات کلیدی