عنوان : ( نقدی بر نظریه «جمع بین مفترقات و تفریق مجتمعات در شرع» )
نویسندگان: حسین صابری , موسی زرقی ,
Full Textچکیده
در فقه اهل سنت و امامیه برخی گفته‌اند بنای شرع در جعل احکام بر «فرق‌گذاشتن بین متماثلات» و «جمع‌کردن بین مفترقات» است و به عبارت دیگر، بنای شرع بر این است که حکم موضوعات همسان را متفاوت و حکم موضوعات متفاوت را همسان قرار دهد. اکثر قائلان به وجود چنین بنایی در شرع آن را به عنوان دلیل بطلان قیاس ذکر کرده‌اند و برخی نیز برای رفع اشکال بر احکامی که ظاهراً سازگار با عقل نیستند، بدان تمسک جسته‌اند. تنها دلیل قائلان، مثال‌هایی است که در آن‌ها ظاهراً حکم موضوعات همسان، متفاوت و حکم موضوعات متفاوت، همسان قرار داده شده است. برخی ازفقها وجود چنین بنایی را در شرع رد کرده‌اند و چند پاسخ به ادعای طرفداران آن ذکر کرده‌اند که اکثر پاسخ‌ها بیانگر معلل بودن احکام شرع هستند و اینکه ممکن نیست حکم موضوعات همسان متفاوت قرار داده شود. در این نوشته به بررسی خاستگاه این قاعده و ادله قائلان و منکران آن می‌پردازیم. آنچه به عنوان نتیجه از بررسی این ادعا و پاسخ‌های آن به دست آمده، این است که خواه بنا بر مسلک عدلیه که احکام را دائر‌مدار مصالح و مفاسد می‌دانند و خواه بنا بر مسلک اشاعره که احکام را تابع علل خاصی نمی‌دانند، چنین گزاره‌ای ثابت نیست.
کلمات کلیدی
, بنای شرع, فرق بین متماثلات, جمع بین مفترقات, تفریق مجتمع, جمع مفترق.
@article{paperid:1039898,
author = {صابری, حسین and زرقی, موسی},
title = {نقدی بر نظریه «جمع بین مفترقات و تفریق مجتمعات در شرع»},
journal = {فقه و اصول},
year = {2013},
volume = {45},
number = {94},
month = {November},
issn = {2008-9139},
pages = {43--62},
numpages = {19},
keywords = {بنای شرع، فرق بین متماثلات، جمع بین مفترقات، تفریق مجتمع، جمع مفترق.},
}
%0 Journal Article
%T نقدی بر نظریه «جمع بین مفترقات و تفریق مجتمعات در شرع»
%A صابری, حسین
%A زرقی, موسی
%J فقه و اصول
%@ 2008-9139
%D 2013
