یکی از رویکردهای مهم «توسعه پایدار روستایی» تنوع بخشی فعالیتهای اقتصادی است. تنوع، پیچیدگی ذاتی سیستم ها را افزایش داده و از این طریق فرآیندهای آن را تقویت می کند. شاید به نوعی بتوان گفت آنتی تز ناپایداری «تنوع بخشی» است. مطالعه حاضر با روش توصیفی– تحلیلی به تبیین رابطه تنوع بخشی فعالیتهای اقتصادی و پایداری سکونتگاههای روستایی شهرستان مشهد می پردازد. به منظور بررسی پایداری و تعیین سطوح آن در سکونتگاههای روستایی از مدل تحلیل خوشه ای در سه بعد و 36 شاخص در مقیاس نسبی استفاده شده است. جمع آوری اطلاعات مبتنی بر روش اسنادی و پیمایشی بوده است، نمونه گیری به روش طبقه ای تخصیص یافته صورت گرفته است. نتایج حاصل از 34 پرسشنامه آبادی و 350 پرسشنامه خانوار نشان می دهد که تنها 8.8 درصد سکونتگاههای روستایی مورد بررسی به لحاظ ابعاد سه گانه پایدار بوده و 44.1 درصد آنها در گروه نیمه پایدار و 47.1 درصد در گروه ناپایدار قرار داشته اند. بررسی نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه نشان می دهد که میانگین نمره تنوع فعالیتهای اقتصادی در روستاهای پایدار 38.6 در روستاهای نیمه پایدار 30.7 و در روستاهای ناپایدار 27.5 بوده است. به منظور بررسی دقیق تر رابطه بین پایداری و تنوع از آزمون همبستگی پیرسون استفاده گردید. بررسی ها نشان داد که رابطه بین پایداری و تنوع مستقیم به میزان 0.77 بوده و از نظر شدت قوی است. در واقع تنوع بخشی فعالیت های اقتصادی در نواحی روستایی می تواند پایداری سکونتگاههای روستایی را موجب گردد.

کلمات کلیدی