تاکید هر دو برهان (برهان امکان و وجوب ابن سینا و برهان علامت صنعتی دکارت) بر یقین است. دکارت به وجود خدا و مفهوم خود در خویش یقین دارد و یقین ابن سینا به وجود واقعیت هستی است، با این تفاوت که یقین دکارت برخلاف یقین ابن سینا جزئی است و تنها شامل حال خودش و مفهوم خدا می‌شود. در نظر دکارت، واقعیت موجود را می‌توان به متناهی (وجود خود دکارت) و نامتناهی (مفهوم خدا با صفات ویژه‌اش) تقسیم کرد؛ ولی در نظر ابن سینا، واقعیت هستی از دو حال بیرون نیست: یا واجب است یا ممکن. این تقسیم دوتایی که حصر عقلی است، شبیه به هم است؛ یعنی متناهی دکارت همان ممکن ابن سیناست و نامتناهی وی با واجب ابن سینا حداقل در مصداق یکی است اما در مفهوم و جنبه نگرش هر کدام متفاوت‌اند. در نظر دکارت ملاک احتیاج به علت، نیاز و نقص وجود معلول و واقعیت نامتناهی علت است، لیکن در نظر ابن سینا، ملاک و مبنای احتیاج معلول به علت، همان امکان ذاتی بودن است.

کلمات کلیدی