عنوان : ( واکاوی شرط مماثلت در سلامت در قصاص عضو )
نویسندگان: علی محمدیان , الهه قلی زاده , محمد محسنی دهکلانی , محمدرضا علمی سولا ,
Full Textچکیده
مشهور فقهای امامیه در قصاص عضو که از آن به قصاص طَرْف نیز تعبیر می‌کنند، تساوی دو عضو را از نظر سلامت و علیل بودن شرط دانسته‌اند؛ پس مشهور میان ایشان است که: «عضو سالم در برابر عضو مشلول قصاص نمی‌شود»؛ هرچند در عکس این مورد، به این فتوا ملتزم نشده‌اند و عضو مفلوج را در برابر عضو سالم قصاص‌پذیر می‌دانند. مقنن در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 با پذیرش این نظریه در بند «ت» مادۀ 393 مقرر کرده است: «در قصاص عضو، علاوه بر شرایط عمومی قصاص، شرایط زیر باید رعایت شود: ... ت) قصاص عضو سالم در مقابل عضو ناسالم نباشد». این نظریه در قانون قبلی مجازات اسلامی(مصوب 1370) نیز ذیل مادۀ 274 با عبارت «عضو سالم در برابر عضو ناسالم قصاص نمی‌شود» مسبوق به سابقه بود. نگارنده با واکاوی ادلۀ قول مشهور و پس از سنجش عیار آن ادله، چنین نتیجه می‌گیرد که مستندات ارائه شده وافی به مقصود و کافی برای اثبات مدعای ایشان نیست. نویسنده معتقد است که صرف همانندی در مسمای اعضا کفایت می‌کند، و برای قصاص، تساوی در اجزا و اوصاف عضو لازم نیست. این نظریه اگرچه مخالف برداشت مشهور فقیهان امامی است، برخی از معاصران را به عنوان موافق با خود همراه کرده است؛ ضمن اینکه نظریۀ مزبور برخلاف قول رقیب، با اطلاقات ادلۀ قصاص سازگار است، و قواعد اولیۀ باب قصاص نیز آن را اقتضا می‌کند.
کلمات کلیدی
رأی مشهور؛ سلامت؛ شلل؛ قصاص؛ قصاص عضو؛ قول نادر
@article{paperid:1040423,
author = {علی محمدیان and الهه قلی زاده and محمد محسنی دهکلانی and علمی سولا, محمدرضا},
title = {واکاوی شرط مماثلت در سلامت در قصاص عضو},
journal = {پژوهش های فقهی},
year = {2013},
volume = {9},
number = {3},
month = {December},
issn = {2008-8388},
pages = {55--84},
numpages = {29},
keywords = {رأی مشهور؛ سلامت؛ شلل؛ قصاص؛ قصاص عضو؛ قول نادر},
}
%0 Journal Article
%T واکاوی شرط مماثلت در سلامت در قصاص عضو
%A علی محمدیان
%A الهه قلی زاده
%A محمد محسنی دهکلانی
%A علمی سولا, محمدرضا
%J پژوهش های فقهی
%@ 2008-8388
%D 2013
