با وقوع تحولات ساختاری در زمینة گردشگری در سطح کشور و به ویژه رواج گردشگری در نواحی روستایی پیرامون شهرهای بزرگ، احداث خانه‌های دوم یا خانه‌های تعطیلات با هدف گذران اوقات فراغت در روستاهای ییلاقی کشور آغاز شده است. ناحیه مورد مطالعه با برخورداری از موقعیت ممتاز طبیعی و بوم شناختی و با توجه به نزدیکی به شهر قوچان پذیرای بسیاری از گردشگران خانه‌های دوم در محیط‌های روستایی است. هدف از این تحقیق مطالعه‌ی آثار گوناگون توسعه‌ی گردشگری خانه‌های دوم و تحلیل مقایسه‌ای آن از منظر مالکان و اهالی در دهستان شیرین دره‌(قوچان) می‌باشد. روش تحقیق در این مطالعه تجربی و در بخشی توصیفی- تحلیلی است. جامعه‌ی آماری تحقیق 7 روستا با 1188 خانوار جمعیت می‌باشد که بر اساس فرمول کوکران 218 پرسشنامه در قالب دو گروه مالکان و اهالی به روش سیستماتیک تصادفی در منطقه گردآوری شده است. یافتههای پژوهش نشان داد که رابطه قوی بین توسعه‌ی گردشگری خانه‌های دوم و تغییرات در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی در سطح روستاهای منطقه وجود دارد. شدت تأثیر متغیر توسعه‌ی گردشگری خانه‌های دوم بر تغییرات زندگی روستاییان 449/0 برآورد شده است که بیانگر تأثیر متوسط گردشگری خانه‌های دوم در سطح منطقه میباشد. سرمایه‌گذاری افراد غیر روستایی بیشترین تأثیر را با ضریب 8/41 درصد در شکلگیری انواع تغییرات در زندگی روستاییان داشته است. تفاوت معناداری در دیدگاه مالکان و اهالی نسبت به توسعه‌ی گردشگری خانه‌های دوم و تغییرات در ابعاد اقتصادی و زیست محیطی زندگی روستاییان وجود دارد. با توجه یافتهها، راهکارهایی شامل طراحی نظام مدیریت یکپارچة گردشگری خانه‌های دوم، انجام مطالعات کاربری زمین بر اساس ارزیابی توان بوم-شناختی، انجام مطالعات و اجرای طرح‌های مدیریت پسماند و فاضلاب، تدوین آیین‌نامه‌های اجرایی مربوط به طراحی منظر و محیط روستایی، تدوین و اجرای آیین‌نامه‌های مربوط به تغییر کاربری باغ ها و مزارع به خانه‌های دوم پیشنهاد شده است.

کلمات کلیدی