کرم خراط Zeuzera pyrina L. (Lepidoptera: Cossidae)، مخربترین آفت درختان گردو در ایران است که بدلیل خسارت شدید، اهمیت آن در سال های اخیر افزایش یافته است. با شکست روش های کنترل شیمیایی بدلیل زیستگاه خاص لارو های این آفت و ضرورت جستجو برای یک روش جایگزین موثر، در مطالعه حاضر پتانسیل کنترل نماتود های بیمارگر حشرات، Steinernema carpocapsae و Heterorhabditis bacteriophoraعلیه لارو های این آفت در شرایط آزمایشگاه بررسی شد. آزمایش بیماریزایی در غلظت های 5، 10، 20، 50 و 100 لارو عفونت زا به ازای هر لارو آفت در دمای 1±25 درجه سانتی گراد انجام گرفت. میزان LC50 پس از 72 ساعت برای S. carpocapsae و H. bacteriophora به ترتیب 45/6 (19/9-44/3) و 73/8 (31/11-31/6) لارو عفونت زا به ازای هر لارو محاسبه گردید. توانایی نفوذ نماتود به بدن میزبان و توانایی تولید مثل آنها در غلظت 20 لارو عفونت زا و غلظت LC50 هر یک از نماتود ها، بر روی لارو های Z. pyrina و همچنین Galleria mellonella L. (Lepidoptera: Galleridae) به عنوان کنترل مثبت بررسی شد. بیشترین میزان نفوذ برای غلظت 20 لارو عفونت زای S. carpocapsae در G. mellonella (7/16 لارو عفونت زا در بدن هر لارو) ثبت گردید. بیشترین تولید مثل در غلظت 8 لارو عفونت زای H. bacteriophora در Z. pyrina ( 8/55108 لارو عفونت زا از بدن هر لارو) مشاهده شد. در مطالعه رفتار جستجو گری در پتری دیش های محتوی آگار 2 درصد، بیشترین میزان لارو های عفونت زای H. bacteriophora بسمت قسمت علائم شیمیایی لارو زنده و فضولات Z. pyrina (به ترتیب 12/63 و 56/55 درصد) پس از یک ساعت، جلب شدند. این نتایج بیانگر آنست که نماتود های بیمارگر می توانند لارو خراط را آلوده نموده و در بدن آن تکثیر شوند.

کلمات کلیدی