تکسلولیهای Eugregarinidaانگل داخلی روده تعداد کثیری از بیمهرگان می باشند که به شاخهی Apicomplexa تعلق دارند. افراد این راسته بهسبب داشتن تروفوزوئیتهای بزرگ، عدم شباهت مرفولوژیک و رفتاری بین دو مرحلهی تروفوزوئیت و اسپوروزوئیت، دارا بودن حداقل بیماریزایی در میزبان و نیز استقرار هسته در قسمت دئوتومریت خود، شناخته میشوند. به‌منظور مطالعهی این گروه انگل حشرات، جمعیت‌هایی از سنین دوم و سوم لاروی کرم‌ سفید ‌‌‌ریشه (Polyphylla adspersa (Col., Melolonthidae) در شهریور ماه 1390 از پارک‌ها و فضای سبز واقع در شهر مشهد جمعآوری شده و دستگاه گوارش صد و پنج لارو جهت ردیابی آلودگی احتمالی به تکسلولی مورد بررسی قرار گرفت. در طی این تحقیق، افراد انگل متعلق به زیرراستهی Septatorina در قسمت جلویی ومیانی روده لاروهای سن دوم مشاهده شدند. در بررسی انجام شده مراحل مختلف از سیکل زندگی تکسلولی Stictospora sp. به استثنای اووسیست و گامتوسیست مشاهده گردید. پارامترهای مرفومتریک تروفوزوئیت بالغ و گامونت (شامل PrimiteوSatellite ) براساس روش Clopton و همکاران (2006) با کمی تغییر مورد اندازهگیری قرار گرفت. مطالعه انجام شده نشان داد تروفوزوئیت به طول2176میکرومتر(06/92±2800-1100) شامل سه بخش اپی‌مریت، پروتومریت و دئوتومریت میباشد و گامونتها براساس محل قرار گیری هسته در قسمت دئوتومریت از یکدیگر متمایز و در لقاح از نوع سیزیگای(syzygy) شرکت مینمایند. انگل نامبرده در صورت قرارگیری آفت تحت شرایط تنش، با تخریب بخش‌های جلویی دستگاه گوارش سبب مرگ میزبان میشد. تأثیر این تک‌سلولی هنگامی که با فعالیت گونه‌ای نماتود Oxyurida همراه میشد تشدید می‌گردید. نماتود مذکور، گونهای منسوب به جنس Cephalobellusاز خانواده Thelastomatidae می‌باشد که جنسی جدید از نماتودهای مرتبط با حشرات ایران است. تأثیر لکهای و موضعی تک‌سلولی در نوسانات انبوهی جمعیت لارو آفت از طریق افزایش حساسیت لاروها و بروز آلودگی مزمن میتواند قابل توجه باشد. پژوهش حاضر، اولین گزارش جهانی آلودگی طبیعی لاروهای کرم سفید ریشه P.adspersa به انگل مذکور بوده و دربردارنده نخستین گزارش جنس Stictospora از ایران میباشد.

کلمات کلیدی