دوستی، چنان که در رساله ی لیسیس مطرح شده است، فاقد چیستی مشخصی است. افلاطون مدعی است برای او اهمیت «دوستی» برابر است با اهمیتی که افراد به چیزهای مورد علاقه خود می دهند؛ از همین رو ویژگی مهمی برای دوستی در تمام این گفتگو فرض می شود و آن «کارایی» دوستی است. سقراط و دو جوانی که به گفتگو مشغولند، بر سر یک چیز توافق دارند و آن این است که تنها می توان چیزی را دوست داشت که «به درد بخورد» و به نظر می رسد همین ویژگی بدیهی انگاشته شده برای دوستی است که هر نوع توافق بر سر چیستی آن را ناممکن می سازد. بر اساس قاعده لیسیس دوستی بر اساس سودمندی قابل سنجش می‌شود و بنابراین رابطه میان دولت و ملت زمانی دوستانه است که حاکم بیشترین منفعت را نصیب شهروندانش سازد، همچنان که روابط میان شهروندان وقتی دوستانه است که هر شهروند بتواند بیشترین سود را برای همشهریانش داشته باشد. بنابراین قواعد حکم بر روابط دولت با ملت و شهروندان با خود بر پایه اصل اخلاقی ویژه‌ای قرار ندارد. روابط افراد در یک جامعه وقتی دوستانه است که به یکدیگر سود رسانند. قاعده لیسیس اگر به درستی فهم شود، می‌تواند نقطه عزیمتی برای نقد روابط غیر دوستانه دولت و ملت در ایران به حساب آید. نویسندگان این مقاله مدعی هستند تلقی اخلاق‌گرایانه و تجویزی صرف از رابطه دولت ملت در ایران بدون توجه به قاعده کارکردی دوستی از جمله دلایل تضاد دولت و ملت از یک سو و ضعف در قوام یافتن مفهوم شهروندی در ایران بوده است.

کلمات کلیدی