وابستگی به آبخوانهای مرزی از جمله شاخص‌های مهم آسیب‌پذیری یک کشور برای توسعه پایدار بوده و با افزایش تقاضا برای آب این آسیب‌پذیری افزایش می‌یابد. اهمیت این مسئله زمانی بیشتر مشخص می‌شود که بسیاری از کشورهای جهان، به خصوص کشورهای واقع در مناطق خشک و نیمه خشک از جمله ایران، به منابع آب زیرزمینی وابسته هستند. از این‌رو، برنامه مدیریت آبخوان‌های مشترک بین‌المللی (ISARM)، در راستای ارزیابی آبخوان‌های مرزی و تشویق کشورها به گسترش همکاری در مدیریت پایدار این منابع‌، شروع به تهیه فهرست جهانی منابع آب زیرزمینی مشترک نموده است. تنوع آبخوان‌ها، تفاوت‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، سازمانی و حقوقی کشورهای مختلف آبخوان مرزی، از جمله مواردی هستند که تهیه فهرست جهانی آبخوان‌های مرزی را با چالش‌هایی روبرو می‌سازند. از آنجائیکه کشور ایران به لحاظ هیدروپلیتیکی وابسته به آب‌های مرزی بوده و در برخی مناطق (اغلب در نیمه غربی) در موضع بالادستی و در برخی مناطق (اغلب در نیمه شرقی) در موضع پایین‌دستی واقع شده است تهیه شناسنامه آبخوان‌های مرزی کشور بسیار ضروری می‌باشد. در این مقاله، سعی شده است، تجارب بین‌المللی، اقدامات انجام گرفته و رهنمودهای منتشر شده توسط سازمان‌های بین‌المللی در زمینه حقوق و مدیریت آبخوان‌های مشترک، با رویکرد تحلیلی مورد بررسی و یک چارچوب استاندارد مرجع، به عنوان شناسنامه آبخوان‌های مرزی کشور، جهت گردآوری و ارائه حجم انبوه اطلاعات آبخوان‌های مشترک کشور ارایه گردد. اطلاعات و دادههای این چارچوب استاندارد مرجع، می‌تواند توسط مدیران، سیاست‌گذاران و تصمیم گیران کشور، در مدیریت ملی و بین‌المللی آبخوان‌های مرزی مورد استفاده قرار گیرد.

کلمات کلیدی