در پژوهش حاضر، تکامل ژئوشیمیایی و سن توده‌های نفوذی بخش مرکزی کمان ماگمایی شمال‌شرقی ایران در جنوب سبزوار (استان خراسان رضوی) بررسی شده است. شواهد ژئوشیمایی بیانگر ماگماتیسم مرتبط با قوس‌های آتشفشانی و پهنه فرورانش در این منطقه است. ترکیب توده‌ها از گرانیت تا دیوریت و گابرو تغییر می‌کند. بر اساس کانی‌شناسی و مقادیر بالای حساسیت مغناطیسی (بیشتر از 5-10×400) توده‌های گرانیتوئیدی به عنوان گرانیتوئیدهای سری مگنتیت و نوع I طبقه‌بندی می‌شود. از نظر شیمیایی از نوع متاآلومینوس تا پرآلومینوس و غنی‌شدگی از عناصر با شدت میدان پایین (LILE) مانند: K، Rb و Th و تهی‌شدگی از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﺎ ﺷﺪﺕ ﻣﻴﺪﺍﻥ ﺑﺎﻻ (HFSE) ﻧﻈﻴﺮ: Nb، P و Ti نشان می‌دهد و به سری توله‌ایتی تعلق دارد. مقدار اندک (La/Yb)N، مقدار پایین نسبت Sr/Y و ناهنجاری منفی Eu همگی معرف ماگماتیسم نوع جزایر قوسی کلاسیک است. رفتار عناصر کمیاب توده‌های اسیدی و حد واسط الگوی تقریباً مسطح (97/0 تا 57/2(La/SmPm= است و خارج از محدوده پایداری گارنت را نشان می‌دهد و بنابراین، سنگ منشأ آن از نوع اکلوژیتی یا گارنت آمفیبولیتی نیست. ژئوشیمی عناصر فرعی و کمیاب بیانگر خاستگاه ماگما در فشار نسبتاٌ کم (عمق کم) است. بررسی‌های سن‌سنجی با روش اورانیوم-سرب در زیرکن بر روی توده گرانیت-گرانودیوریتی بیانگر سن 97 تا 100 میلیون سال (کرتاسه میانی) است. نسبت ایزوتوپ اولیه 87Sr/86Sr و مقدار εNd به ترتیب 7049/0 و 5/4+ است.

کلمات کلیدی