در طی قرن گذشته به دلیل گسترش فعالیت های صنعتی، ترکیب شیمیایی اتمسفر تغییر کرده که این امر بروز تغییرات بی سابقه ای را در اقلیم جهانی به دنبال داشته است. تغییر در ترکیب شیمیایی اتمسفر ناشی از افزایش غلظت انواع گازهای گلخانه ای است. با وجود متفاوت بودن گازهای گلخانه ای و با در نظر گرفتن میزان تأثیر گازهای مختلف، برخی محققان دی اکسید کربن را مؤثرترین گاز گلخانه ای نامیده اند. افزایش جهانی غلظت دی اکسید کربن و دیگر گازهای گلخانه ای در اتمسفر عمدتاً ناشی از مصرف سوخت های فسیلی، کارخانه های سیمان سازی و تغییر کاربری اراضی می باشد. از آنجا که کشاورزی بخش نسبتاً بزرگی را در مقایسه با سایر فعالیت ها به خود اختصاص داده است، بوم نظام های کشاورزی و فعالیت های به کار گرفته شده در آن تولیدکننده و منتشرکننده بخش زیادی از انواع گازهای گلخانه ای به اتمسفر می باشند. افزایش غلظت دی اکسید کربن و به تبع آن، افزایش درجه حرارت که در نیمه دوم قرن بیستم بارزتر از هر زمان دیگری بوده است پیامدهای اقلیمی مختلفی را به همراه داشته و عامل اصلی بروز تغییر اقلیم محسوب می شود. برخی محققین تغییر الگوهای بارش، بالا آمدن سطح آب دریا و به تبع آن کاهش زمین های حاصلخیز اطراف و تغییر در شرایط آب و هوایی از جمله عمده ترین پیامدهای گرمایش جهانی محسوب می شوند. اگر چه افزایش غلظت دی اکسید کربن باعث افزایش رشد و نمو و در نتیجه عملکرد گیاهان مختلف می-شود، اما از آنجا که این افزایش منجر به بالا رفتن درجه حرارت می شود، لذا کاهش رشد و تولید عملکرد محصولات مختلف را به نبال دارد. به طور کلی، تغییر اقلیم می تواند با تأثیر مستقیم بر شرایط آب و هوایی و رشد و نمو گیاهان و به طور غیرمستقیم با تغییر رشد گیاه و ترکیب جوامع و تنوع زیستی بر خاک اثر منفی داشته باشد و در نهایت، قادر است تا باعث بروز تغییراتی در کارکردهای بوم نظام شود. بدین ترتیب، با توجه به این مطلب که اثرات سوء تغییر اقلیم در مناطق خشک و نیمه خشک بیشتر از سایر مناطق جهان می باشد و ایران نیز تحت تأثیر سوء این رویداد اقلیمی قرار می گیرد، لذا لازم است تمهیداتی جهت کاهش خسارت در کوتاه مدت (ایجاد سازگاری) و سازگار کردن بوم نظام های کشاورزی در بلندمدت (تخفیف) اندیشیده شود و از راهکارهای مناسب در زمینه کاهش غلظت کربن بهره جست.

کلمات کلیدی