در این پژوهش، نوسانات اقلیمی دشت مشهد از طریق تجزیه و تحلیل روند دما و بارش در نیم قرن گذشته (1961 تا 2008) ارزیابی شد. همچنین وضعیت خشکی این منطقه با استفاده از چهار شاخص مختلف خشکی شامل شاخص لانگ یا شاخص بارش، شاخص بودیکو یا شاخص تابشی، شاخص خشکی یونیپ و شاخص رطوبتی تورنت- وایت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین میانگین بارش در طول نیم قرن گذشته در ماه مارس یا اسفند (94/52 میلی متر) و کمترین آن در ماه آگوست یا مرداد (69/0 میلی متر) رخ داده است. بر اساس آنومالی بارش مشاهده شد که در طول دوره مورد مطالعه، دشت مشهد دوره های خشک و تر پراکنده را تجربه کرده است اما به طور کلی در آغاز قرن بیست و یکم، دوره های خشک غالب بوده اند. بررسی الگوی دمای متوسط این منطقه، نشانگر تبعیت از رژیم شیکاگو بوده و بیشینه و کمینه آن به ترتیب به میزان 44/26 و 5/1 درجه سلسیوس متعلق به ماه‌های ژولای (تیر) و ژانویه (دی) می باشد. همچنین بررسی دامنه دمای متوسط در دوره مورد مطالعه، نشان داد که بیشترین و کمترین اختلاف دمای روز و شب در ماه های سپتامبر (شهریور) و ژانویه (دی) رخ داده است. بررسی نمودار آنومالی دما حاکی از افزایش قابل توجه دما در اواخر دوره مورد مطالعه (2008- 2000) یعنی از اوایل قرن بیست و یکم و همسو با وضعیت تغییر اقلیم و گرمایش جهانی گزارش شده در نقاط مختلف جهان می باشد. بر اساس چهار شاخص خشکی مورد بررسی، مشخص شد که در نیم قرن گذشته به ترتیب وضعیت نیمه خشک، کمبود آب شدید، خشک و نیمه خشک و تماماً نیمه خشک بر دشت مشهد حکمفرما بوده است.

کلمات کلیدی