گرانیتوییدهای پورفیری ده­ سلم در کمربند آتشفشانی- نفوذی بلوک لوت در خاور ایران مرکزی قرار گرفته­ اند. توده­ های نفوذی گستره ترکیبی از دیوریت - گابرو تا گرانیت دارند و جزو گرانیت‌های کمان‌های آتشفشانی کلسیمی- قلیایی پتاسیم بالا تا شوشونیتی هستند. در رگه­ های سیلیسی موجود در توده­ های نفوذی بیوتیت - پیروکسن - کوارتزمونزونیت و هورنبلند‌مونزونیت عناصرMo, Cu, Au, Pb, Zn بی‌هنجاری­های مشخصی دارند. روندهای اکسیدهای اصلی بر روی نمودارهای هارکر نشان‌دهنده تبلور بخشی پلاژیوکلاز کلسیم­دار و کانی‌های مافیک است. در نمودار عنکبوتی بهنجار شده عناصر فرعی نسبت به گوشته اولیه، عناصر (LILE) مانند Rb, Sr, Ba, Zr, Csغنی­ شدگی شدید و عناصر با میدان پایداری بالا (HFSE) مانند Nb, Pو Y تهی­ شدگی دارند. در نمودار عنکبوتی بهنجار شده عناصر خاکی کمیاب نسبت به کندریت، عناصر LREE دارای غنی­ شدگی و نسبت بالای 31- 5/21La/Yb= هستند و نبود بی‌هنجاری Eu مشخص است. توده­ های نفوذی ده­ سلم بر پایه نسبت‌های Sr/Y و La/Yb دارای گرایش آداکیتی هستند و نسبت‌های ایزوتوپی (87Sr/86Sr)i و εNdi به ترتیب با مقادیر 70469/0تا 70507/0 و 5/1 تا 5/2 نشان می­ دهند که منشأ آنها در ارتباط با مذاب‌های حاصل از گوشته بوده که به مقدار کمی با پوسته آلودگی داشته است. این توده­ های نفوذی در محدوده گرانیتوییدهای سری مگنتیتی قرار می­ گیرند که پتانسیل بالایی برای کانی­ سازی مس- مولیبدن - طلای پورفیری دارند. رخدادهای زمین‌ساختی، ماگماتیسم و فلززایی، به‌ویژه رخداد نهشته­ های پورفیری در پنجره زمانی ترشیری بلوک لوت را می­ توان با مدل فرورانش دوسویه نامتقارن توضیح داد.

کلمات کلیدی