در ایران به عنوان یکی از کشورهای درحال توسعه، رشد سریع شهرها، افزایش روز افزون تعداد وسائط نقلیه و نیاز به تردد برای رفع نیازهای روزمره، باعث آلودگی شهرهای بزرگ و متوسط شده و در نتیجه یکی از دلایل اصلی به مخاطره افتادن سلامت شهروندان میباشد. اکسیدهای نیتروژن، منو اکسید کربن، دی اکسیدکربن، ترکیبات آلی فرار، ذرات معلق و ازون از جمله آلاینده های اصلی با منشا ترافیکی هستند که اثرات زیانبار آنها در زندگی شهروندان هزینه های زیادی را بر جامعه تحمیل میکند. در این مقاله با هدف ارزیابی آلودگی ترافیکی و کاهش اثرات سوء آن در جامعه، سعی بر آنست که نقش شکل هندسی شبکه ی معابر مناطق چهارده گانه شهر مشهد در دوبعد طولی و عرضی در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی مدلسازی شده و بر این اساس سهم هر منطقه شهری در میزان انتشار آلودگی ترافیکی تخمین زده شود. بدین منظور، ابتدا با بررسی های آماری و میدانی عواملی مانند: نوع وسیله نقلیه، سفرهای درون شهری و برون شهری، زیرساختهای موجود و حجم آلاینده ها، ظرفیت معابر محاسبه و مطابق آن طرحی جامع و مکانمند به منظور سهم بندی تراکم هندسی مشخص میگردد. نتایج نهایی نشان دهنده ی آنست که نواحی 1 ، 11 و 10 دارای بیشترین سهم بوده و نواحی 13 و 3 کمترین سهم را از نظر توزیع هندسی شبکه به خود اختصاص داده اند که بدین ترتیب در هر منطقه شهری محلها و مشخصات قابل ساماندهی تراکم طولی و عرضی ، به منظور بهبود وضعیت آلاینده ها توسط برنامه ریزان قابل شناسایی خواهد بود.

کلمات کلیدی