بروز اشتباهات اساسی در تدوین یک اثر ادبی و هنری یا دگرگونی‌های عمیق اندیشه‌ها و عقاید پدیدآورنده، ممکن است موجب شکاف و جدایی میان او و اثرش گردد یا اعتبار و حیثیت وی را از جهات مختلف(مذهبی، فنی، هنری و غیره) مورد تهدید قرار دهد. به همین جهت، یکی از حقوق معنوی که در عرصه مالکیت‌های ادبی و هنری برای پدیدآورنده اثر در نظام‌های حقوقی فرانسه و مصر مورد شناسایی قرار گرفته، حق پدیدآورنده نسبت به اصلاح یا استرداد اثر است. البته پذیرش حق مزبور مطلق نبوده، قلمرو محدود و شرایط ویژه‌ای از جمله جبران پیشینی خسارت‌های طرف قرارداد، برای اجرای حق مزبور پیش‌بینی شده است. این در حالی است که حق مزبور در متون قانونی و مقررات ایران مورد اشاره قرار نگرفته است. به همین دلیل در این جستار ضمن بهره گیری از دستاوردهای نظام‌های حقوقی فرانسه و مصر، با رویکردی فقهی حقوقی، به تبیین مفهوم، قلمرو و آثار حق مزبور پرداخته شده است. به نظر می‌رسد در شرایط کنونی نظام حقوقی ایران، پذیرش حق مزبور مستلزم ورود در قلمرو تراضی یا بهره گیری از قواعد لاضرر و نفی عسر و حرج می‌باشد. بدیهی است در این صورت، قلمرو و آثار حق مزبور نیز با توجه به مبانی مذکور تعیین می‌گردد. با این همه، شایسته است قانونگذار با در نظر گرفتن اقتضائات ویژه حقوق ادبی و هنری و با استفاده از تجارب سایر نظام‌های حقوقی، نسبت به پیش‌بینی صریح حق مزبور و تعیین قلمرو و آثار آن اقدام نماید.

کلمات کلیدی