درمورد تاریخ و تمدن اسلامی توسط خاورشناسان نقطه نظرهای گوناگونی مطرح شده که یکی از آن ها دیدگاه هاجسن است. چون وی علاوه براین که به تأثیرپذیری تمدن اسلامی از عوامل مختلفی همچون جامعه شناختی، اقتصادی، جغرافیایی و فرهنگی پرداخته، سعی کرده تا با گرایش غرب محوری که در آثار اغلب مستشرقان دیده می شود نیز مقابله کند و تاریخ اسلام را در چارچوب وسیعتر تاریخ جهان مطالعه نماید. از این رو، مقاله حاضر بر آن است تا به نقطه نظرهای عمده او در حوزه مطالعات اسلامی، که در کتاب وی با عنوان"کارستان اسلام" انتشار یافته، بپردازد و از طریق بررسی این اثر نشان دهد که توجه او به فرایندهای تاریخی برحسب اکولوژی(بوم شناسی)، منافع گروهی، نقش افراد خلاق و غیره موارد جالبی هستند. همچنین تشریح اوضاع اجتماعی بر اساس عملکرد نخبگان نظامی، صاحب منصبان اداری و اشراف، و نیز تأکید بر جایگاه فرهنگ فارسی، همه دارای اهمیتند، زیرا انسان را به سوی درک ژرفتر از تمدن اسلامی سوق می دهند.

کلمات کلیدی