توپوگرافی یکی از مهم‌ترین عوامل کنترل کننده الگوی مکانی مناطق اشباع می‌باشد که به نوبه خود کلیدی برای فهم و درک بسیاری از تغییرات در خاک‌ها و فرآیندهای هیدرولوژیکی است. شاخص خیسی که از ترکیب مساحت حوضه بالادست و شیب به‌دست می‌آید، معمولا برای کمی کردن تاثیر توپوگرافی بر فرآیندهای هیدرولوژیکی استفاده می‌شود. ازطرفی اثرات متقابل توپوگرافی با اقلیم هر منطقه نیز بر تغییرات مواد آلی خاک، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پارامترهای کیفیت خاک موثر است، که با شاخص خیسی همبستگی بالایی نشان می‌دهد و می‌تواند از طریق این شاخص برآورد شود. این پژوهش با هدف ارزیابی الگوریتم‌های مختلف شاخص خیسی، انتخاب بهترین الگوریتم بر اساس خصوصیات منطقه و استفاده از آن برای تهیه نقشه کربن آلی خاک در بخشی از ارضی شیب‌دار لسی منطقه توشن استان گلستان انجام شد. شاخص خیسی بر اساس الگوریتم‌های تک مسیره، دو مسیره و چند مسیره محاسبه شد. به‌منظور انجام این مطالعه 135 نمونه خاک سطحی به‌روش سیستماتیک تصادفی از عمق 20-0 سانتی‌متری برداشت شد. نتایج نشان داد شاخص خیسی محاسبه شده با الگوریتم‌های دو و چندمسیره نسبت به الگوریتم‌های تک‌مسیره همبستگی بیشتری با ماده آلی خاک در منطقه دارند. اگرچه در بسیاری از مطالعات انجام شده شاخص خیسی از طریق الگوریتم تک‌مسیره محاسبه می‌شود، که فرض بر این است که تمام جریان از یک سلول تنها به یک سلول دیگر انتقال می‌یابد، اما این فرضیه به‌خصوص در مناطق مسطح با جریان‌های منشعب صحیح نمی‌باشد. در نهایت توصیه می‌شود که در این گونه مطالعات برای کسب نتایج دقیق‌تر، شاخص خیسی با الگوریتم‌های گوناگون محاسبه و بهترین آنها انتخاب می‌شود.

کلمات کلیدی