در این تحقیق به منظور بررسی تکامل ساختارهای تشکیل دهنده زبان تعداد 12 عدد تخم شترمرغ جنین دار سالم در سنین 22، 26، 30 و 36 روزگی جنینی و سه قطعه جوجه یک روزه از مزرعه پرورش شترمرغ توس مشهد تهیه و به آزمایشگاه بافت شناسی منتقل گردید.پس از جدا کردن زبان از بافت های اطراف، آن را بطور کامل از دهان خارج نموده و طبق روش های روتین تهیه مقاطع بافت شناسی از آن مقاطع طولی و عرضی تهیه و رنگ آمیزی گردید. در بررسی مقاطع بافتی مشخص گردید که نوع بافت پوششی زبان شترمرغ در سطوح پشتی و شکمی از نوع سنگفرشی مطبق غیر شاخی می باشد. این بافت درسن 22 روزگی تشکیل شده بود ودر سنین 26،30 ، 36و جوجه‎ی یک روزه نوع بافت پوششی تغییر نکرده بود تنها به ضخامت آن افزوده شده بود.برجستگی های ناهموار سطح زبان نیز تنها در روزهای 22 و 26 جنینی مشاهده شدند. همواره ضخامت بافت پوششی در سطح پشتی بیشتر از سطح شکمی به نظر می‎رسید. از سن 22 روزگی بافت پیوندی مشاهده شد که ابتدا از نوع مزانشیمی بود و در جوجه ی یک روزه تکامل یافته بود و به متراکم نامنظم تغییریافته بود. بافت عضلانی در سن 22 روزگی به صورت باندل‎های عضلات مخطط پراکنده در جهات عرضی و طولی، در ناحیه‎ی سطحی بافت پیوندی مشاهده گردید که با افزایش سن بر میزان آن افزوده شده بود. درسن 22 روزگی در ناحیه عمقی بافت پیوندی مقاطعی از غضروف شفاف بصورت دو قطعه جانبی و یک قطعه میانی مشاهده شد. شروع تشکیل غدد از 30سن روزگی بود و تاسن یک روزگی به حداکثر تکامل خود رسیده بودند.پاسخ هیستوشیمیایی غدد به رنگ‎آمیزی های پاس و آلسین بلو مثبت بوده و این پاسخ به پاس شدید تر بود که نشان دهنده میزان بیشتر موسین های خنثی در ترشحات غدد می باشد.

کلمات کلیدی