شته‌ی جالیز، Aphis gossypii Glover، یکی از آفات مهم خیار می‌باشد که می‌تواند خسارت زیادی را روی این گیاه ایجاد کند. در این تحقیق، تاثیر نسبت‌های مختلف ورمی‌کمپوست: خاک (0 :100، 10 :90، 20 :80 و 30 :70 درصد) روی پارامترهای رشد جمعیت این شته‌ در دو رقم خیار گلخانه‌ای (خسیب و کریم) مورد مطالعه قرار گرفت. در هر تیمار تعداد 60 عدد پوره‌ی سن یک شته به طور جداگانه در قفس‌های برگی قرار داده شد. بقاء پوره‏ها به صورت روزانه ثبت شد. پس از بلوغ، پوره‌های تولید شده توسط آن-ها تا زمان مرگ آخرین شته روزانه شمارش و از قفس‌های برگی حذف شد. آزمایش‌ها در داخل اتاقک رشد در دمای 2 ± 25 درجه‌ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره‌ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. محاسبه‌ی خطای استاندارد پارامترهای رشد جمعیت با استفاده از روش جک‌نایف و تجزیه‌ی داده‌ها با نرم افزارSPSS انجام شد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) و نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) شته‌ی جالیز در هر دو رقم مورد بررسی در تیمار 0 :100 درصد به طور معنی‌داری بیش‌تر از سایر تیمارها بود. نرخ خالص تولیدمثل (R0) شته در تیمار 30 :70 درصد در ارقام خسیب و کریم به ترتیب 78/45 و 47/35 ماده / ماده / نسل بود که نسبت به تیمارهای دیگر روی همان رقم به طور معنی‌داری کم‌تر بود. میانگین مدت زمان یک نسل T)) و زمان دو برابر شدن جمعیت (DT) شته‌ی جالیز در رقم خسیب به ترتیب بین 38/8 تا 71/8 روز و 35/1 تا 58/1 روز و در رقم کریم بین 33/8 تا 26/9 روز و 46/1 تا 62/1 روز متغیر بود.

کلمات کلیدی