گر چه ژئومورفولوژیست‌های آمریکایی اصرار دارند شروع ژئومورفولوژی را به ویلیام موریس دیویس نسبت دهند لیکن موضوع ژئومورفولوژی تاریخچه‌ای بسیار طولانی‌تر دارد. فلاسفه یونان و رم قدیم در نوشته‌های خود نحوه شکل گیری رشته کوه‌ها و دیگر مناظر سطحی کره زمین را مورد توجه قرار داده و نظریاتی در این زمینه ارائه کرده‌اند. هردوت ، ارسطو ، تالس ، گزنفون و بسیاری دیگر در قرون قبل از میلاد نظریه‌هایی در باره منشاء دره‌ها ، کوهزایی و فرسایش ارائه داده و سال‌ها بعد ابن سینا نظریه‌های ارزشمندی در علوم زمینی و از جمله موضوع ژئومورفولوژی ارائه داده که بسیاری از آنها در دوره انقلاب علم مدرن مورد تایید قرار گرفته است. در این مقاله ضمن معرفی نوشته‌های ابوعلی سینا در ژئومورفولوژی به مهم‌ترین بخش نوشته‌های او که با نظریه معروف یونیفرمیتاریانیسم تطابق دارد تاکید نموده و به تشریح سوابق این نظریه در علم مدرن و ریشه آن در نوشته‌های ابوعلی سینا می‌پردازیم. با توجه به روش تحقیق مقاله که توصیفی - تحلیلی بوده ، علاوه بر بهره برداری از کتب و مقالات مختلف ، کتاب طبیعیات ابن سینا از عربی به فارسی ترجمه و سپس نظریه‌های این دانشمند بزرگ ایرانی در علوم زمین و ژئومورفولوژی استخراج و در کنار نظریه‌های دانشمندان عهد جدید مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که در تمام نوشته‌های ابن سینا اعتقاد به یونیفرمیتاریانیسم به وضوح قابل تشخیص بوده و تغییرات تدریجی پوسته زمینی ، تشکیل انواع سنگ‌ها ، فرسایش رودخانه‌ای ، فرسایش تفریقی و پس روی و پیش روی دریاها همان گونه که در زمین شناسی مدرن مطرح و تایید شده به وسیله ایشان نیز بیان گردیده است.

کلمات کلیدی