ساماندهی فضا در معماری همواره در تعامل با موارد مختلفی همچون جامعه شناسی، فرهنگ، مذهب بوده است. مشهد با توجه به وجود حرم مطهر امام هشتم شیعیان جهان، از شهرهای مهم زیارتی - مذهبی جهان اسلام به شمار رفته، هر ساله پذیرای خیل عظیم زائرین بارگاه رضوی است. تامین امکانات اقامت موقت زائرین و ارائه خدمات در خور شان ایشان، از عمده ی مسائلی است که شهر مشهد را در این تعامل اجتماعی - اقتصادی متاثر می نماید. با توجه به تحقیقات انجام گرفته از سوی سازمان های مربوط به امر زیارت در سال 85؛ حدود 73% از زائرین، کم درآمد تلقی شده و شرایط اقامت ارزان قیمت مناسب برای این قشر فراهم نمی باشد. ماهیت و ذات موضوع زیارت بارگاه رضوی از سویی و تاکید بر وجود عدالت اجتماعی در نظام جمهوری اسلامی از سوی دیگر، اهمیت توجه به کیفیت ساختاری اقامتگاه های ارزان را روشن می سازد . هدف پژوهش پیش رو آن است که با واکاوی مفاهیم شهر اسلامی-مذهبی-زیارتی،زیارت، مشخصات رفتاری زائران، ویژگی های اقامت ارزان وهم چنین مطالعه، نقد و بررسی ساختار انواع اقامتگاه های ارزان در جهان به این سوال پاسخ گوید که :چه راهکارهایی در حوزه ی طراحی توان تامین کیفیت مناسب ساختارهای فضایی اقامتگاه های ارزان قیمت شهر مشهد را فراهم خواهد داشت. توسعه ی پایدار اجتماعی–اقتصادی در نتیجه ی تامین ساختارهای مذکور که منجر به رضایت مندی زائران حرم مطهر و متعاقبا گسترش گردشگری مذهبی می شود، تامین خواهد شد. از آن جا که متغیرهای مورد بررسی از نوع کیفی می باشند، پژوهش به روش کیفی انجام خواهد پذیرفت. اطلاعات لازم نیز به روش اسنادی و میدانی توامان گردآوری شده و به روش استنباطی تحلیل خواهند گشت.

کلمات کلیدی