قاعده بسیط الحقیقه یکی از قواعد مبنایی در حکمت متعالیه است که در حل مسائل غامض فلسفی کارساز بوده است. ملاصدرا از آن در حل مسائلی از جمله علم الهی، کل الاشیاء بودن واجب تعالی، کل القوی بودن نفس و ... استفاده کرده است. واکاوی این قاعده و نحوه کاربرد آن در اندیشه صدرایی نقش مهمی در تنقیح و تدقیق حکمت متعالیه دارد. مصداق حقیقی این قاعده باری تعالی بوده و کاربرد قاعده در دیگر موارد نسبی است، به این معنا که آن موارد بسیط حقیقی نبوده بلکه نسبت به مادون خود بسیط هستند؛ لذا مصداق حقیقی بسیط الحقیقه نیستند. در این مقاله بعد از ذکر پیشینه تاریخی و تحلیل قاعده، به کاربردهای آن در تفکر صدرایی پرداخته شده است. در نهایت نیز تقریری نو از این قاعده، بر اساس وحدت شخصی وجود ارائه شده است.

کلمات کلیدی