در ایران تعداد 698/51 میلیون گوسفند و 551/25 میلیون بز پرورش داده می‏شود که بترتیب معادل 5 و 3% کل جمعیت گوسفند و بز دنیا است. معادل 5/55% واحد دامی موجود در ایران (از کل 576/127 میلیونواحد) متعلق به گوسفند و بز است. بیشتر از50% گوشت قرمز و 4/5% شیرتولیدی در کشور از منبع گوسفند و بز می‏باشد. ضریب رشد کمی سالانه جمعیت گوسفند و بز ایران در طی 38 سال گذشته (1390-1352) به ترتیب9/1% و 32/1% بوده است. جمعیت این دامها در طی 16 سال گذشته یا ثابت مانده و یا دچار کاهش گردیده است. به نظر می‏رسد در سالهای آینده جمعیت نشخوارکنندگان کوچک ایران با ضریب 4/1% دچار کاهش شود. بخش پرورش گوسفند و بز کشور با چالشهای بزرگی روبرو است. شاخص‏ترین این چالشها، کمبود خوراک دام (5/36-27%) و تخریب مراتع، عدم وجود استراتژیهای موثر و کارآمد اصلاح نژادی، خرده پا بودن بهره‏برداران و عدم توان مالی آنها برای بسط و توسعه با راندمان حرفه، کم سوادی و سن بالای پرورش دهندگان و فعالیت در یک ساختار سنتی و کم بازده می‏باشند. برای رفع این چالشها یا تخفیف اثرات مضرر آنها، ضرورت دارد، برنامه‎‏های اصلاح نژاد جامع و کلان با اعتبارات لازم اجراء کرد و به امر تعادل دام و مرتع توجه جدی شود. به روستاها به عنوان کانونهای تولید بخش در جهت بهبود شرایط اقتصادی توجه در خور شود. موضوع آموزش بهره‏برداران و ترویج فنون و علوم مورد نیاز باید در کلیه برنامه‏ها محور قرار گیرد. در شرایط فعلی دنیا به مسئله تولید طبیعی یا زیستی توجه فراوان می‏شود. یکی از زیر بخشهای شاخص کشاورزی که قابلیت فراوان برای رسیدن به استانداردهای زیستی را دارد همین بخش پرورش گوسفند و بز است، لذا در کلیه برنامه‏ریزی‏ها و سندهای چشم انداز و توسعه به موضوع پایداری سیستمها و همراهی آنها با فرآیندهای طبیعی و بوم سازگار توجه شود و خوشبختانه این قابلیت در این زیربخش وجود دارد اما نیازمند حمایت و هدایت اصولی و فراگیر است.

کلمات کلیدی