بررسی مسائل زراعی جهت بهبود کیفیت و افزایش عملکرد محصول زعفران بسیار مهم است. یکی از مباحث مطرح در این زمینه،اندازه و تراکم بنه زعفران می باشد که می تواند بر نحوه تخصیص مواد در گیاه مؤثر بوده و از طریق تحت تأثیر قراردادن رشد رویشی بر تولید تأثیرگذار باشد. بنا براین به منظور تعیین اثر متقابل تراکم و اندازه بنه جهت بدست آوردن مناسبترین وزن بنه به تفکیک تراکم به عنوان اصلی ترین عوامل مؤثر بر رشد زعفران آزمایشی در قالب طرح مرکب مرکزی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در دو سال زراعی 91-90 و 91-92 به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایشی با توجه به سطوح بالا و پائین اندازه بنه شامل سطوح وزن بنه های کوچک (4> گرم) تا متوسط (4-8 گرم) و تراکم کم (50 بنه در متر مربع) تا پرتراکم (250 بنه در متر مربع) طراحی شد. نقطه مرکزی در هر تیمار پنج بار تکرار شد و در مجموع 13 ترکیب تیماری بدست آمد. عملکرد اقتصادی (وزن خشک کلاله)، قطر بنه، تعداد بنه دختری، تعداد بنه اصلی، تعداد گل و وزن تر گل به عنوان متغیرهای وابسته مورد اندازه گیری قرار گرفتند و با استفاده از مدل رگرسیونی چندجمله ای، سطوح پاسخ این متغیرها تحت تاثیر فاکتورهای آزمایش محاسبه شد. در مجموع نتایج نشان داد که افزایش اندازه بنه و تراکم اثر مثبتی بر افزایش عملکرد اقتصادی، قطر بنه، تعداد بنه دختری، تعداد بنه اصلی، تعداد گل و وزن تر گل داشت . بر اساس یافته های این پژوهش کاشت بنه هایی با وزن متوسط در تراکم بالا مناسب تر بود و بر این اساس مقدار بهینه اندازه بنه و تراکم زعفران به ترتیب با 7 گرم و 250 بنه در متر مربع برآورد شد.

کلمات کلیدی