نقش مستوفیان شیعی در دستگاه اداری سلاجقه Ab.sarafrazi.um.ac.ir دکتر عباس سرافرازی دانشگاه فردوسی مشهد چکیده : با اینکه دوره سلجوقی به علت سختگیری هایی که خواجه نظام الملک در ابتدا داشت از دوره هایی تلقی شده که شیعیان منزوی بوده اند اما باید عنوان نمود که از زمان وی خصوصاً پس از فوت خواجه فضای مناسبی برای شیعیان بوجود آمد ، شیعیان سیاست تقیه ، نفوذ در درون و تسامح و تعامل را در پیش گرفتند ، سیاست منطقی شیعیان امامیه باعث تقویت اقتدار سیاسی و معنوی و اداری آنان شد ، موقعیت آنان افزایش یافت ، یکی از مهمترین مناصبی که شیعیان به دست آوردند ریاست و نیابت دیوان استیفاء بود ، این دیوان محاسبات و امور مالی را بر عهده داشت که پس از دیوان وزیر مهمترین تشکیلات اداری سلجوقیان محسوب می شد ، چون مستوفی با مسائل مالی و مالیاتی و معیشتی سروکار داشت دارای اهمیت و حساسیت شغلی بود ، شیعیان در صدد بودند مشاغل مهم را از آن خود سازند مقامهایی مانند وزارت، دیوان طغرا، دیوان عَرض و دیوان استیفاء را به دست آوردند، با به دست آوردن دیوان استیفاء نبض اقتصادی دولت سلجوقی در دست شیعیان امامیه قرار گرفته بود و به جرات می توان گفت پس از خواجه نظام الملک تقریباً در تمامی دولت هایی که تشکیل گردید مقام استیفاء از آن شیعیان بود و آنان از این منصب برای پشبرد اهداف سیاسی و مذهبی خود استفاده بردند.

کلمات کلیدی