امروزه توسعه پایدار گردشگری به­ عنوان موتور محرک توسعه و عاملی جهت بهبود کیفیت زندگی‌ جوامع درحال توسعه تلقی می‌شود. این در حالی است که این جوامع و مقاصد گردشگری آنها در زمان­های مختلف دچار تحولاتی بنیادی می­گردند که ممکن است به توسعه یا افول دائمی گردشگری در آن مقاصد منجر شود. بنابراین شناخت چرخه­ ی عمر مقاصد گردشگری می­ تواند به مدیران و برنامه­ ریزان در رونق بخشی به توسعه پایدار گردشگری کمک کرده و از زوال و ناپایداری گردشگری جلوگیری کند. از این­رو، مقاله حاضر درصدد پاسخگویی به این سوال کلیدی است که مناطق روستایی با پتانسیل گردشگری تاریخی- فرهنگی بر اساس مدل ارزیابی چرخه­ی حیات در چه مرحله از توسعه قرار دارند؟ بدین منظور مقاله با هدف توسعه روش عملی ارزیابی و سنجش مراحل توسعه مقاصد گردشگری در 7 روستای تاریخی- فرهنگی کشور در یک محدوده زمانی مشخص و با استفاده از روش شناسی توصیفی- تحلیلی و پیمایش و نظر خواهی از مردم، مسولان و گردشگران به ارزیابی و اندازه ­گیری در روستاهای مورد مطالعه پرداخته است. برای تجزیه و تحلیل داده­ های گردآوری شده از روش­های تحلیل کمی و کیفی در چارچوب مراحل چرخه­ ی حیات گردشگری استفاده شده است. نتایج به­ دست آمده بیانگر این مطلب است که در مجموع روستاهای مورد مطالعه بر اساس گام­های شش گانه مدل چرخه­ی حیات، با میانگین کل امتیاز 444/0 در مرحله درگیری و گذار به مرحله توسعه می­باشند. لذا فرایند گردشگری در روستاهای مورد مطالعه با افزایش فعالیت­های گردشگری همراه است که در صورت مدیریت و برنامه­ ریزی مناسب می­توان از اثرات ناپایدار گردشگری در این روستاها کاسته و به تداوم حیات گردشگری روستایی کمک کرد.

کلمات کلیدی