چکیده: امنیت موضوع و دغدغه بسیار مهم و رایج حیات بشری از گذشته های دور تا کنون محسوب می شده و با گذر زمان نه تنها نقش و کارکرد آن کاهش نیافته، بلکه هر روز بر اهمیت و ابعاد آن نیز افزوده شده است. از طرفی، با رشد سریع جمعیت شهرنشین و در نتیجه گسترش بی رویه شهرها، آنها به مراکز ناهمگن جمعیتی، اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی تبدیل شده اند؛ به نحوی که افزایش و تعمیق شکاف های اقتصادی-اجتماعی،گسترش فقر و حاشیه نشینی، افزایش جرم و جنایت و رشد کم سابقه ناهنجاری های اجتماعی از یکسو و چالش هایی محیطی همچون آلودگی و کمبود منابع آب، آلودگی هوا و ...از سوی دیگر، موضوع «امنیت شهری» را به چالش اصلی برنامه ریزان و مدیران شهری تبدیل کرده است. بر این مبنا، این پژوهش تلاش دارد به بررسی نقش و جایگاه مولفه امنیت در شهر اسلامی بپردازد و با استناد به متون و منابع اسلامی قواعد، اصول و معیارهایی را که اسلام برای ایجاد شهر و جامعه امن مطرح کرده است مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد. این پژوهش از حیث ماهیت و روش توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف کاربردی محسوب می شود. یافته های پژوهش مبین آن است که از منظر اسلام، برقراری امنیت در شهر و جامعه انسانی بسیار مهم تلقی شده است، به طوریکه در قرآن کریم به صراحت از امنیت به عنوان مهمترین عامل زمینه ساز رفاه و فراوانی نعمت یاد شده است و در نهج البلاغه نیز مهمترین وظیفه حاکم اسلامی برقراری امنیت و آرامش در شهرهای اسلامی ذکر شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد دین اسلام در قالب آیات، روایات، احادیث، سنت و...برای ابعاد مختلف شهر اسلامی از جمله مولفه امنیت درجامعه و شهر اسلامی اصول، قواعد و راهکار هایی مشخصی دارد که تبعیت و اجرای آنها می تواند تضمین کننده امنیت در جامعه شهری و ایجاد «شهر امن» باشد.

کلمات کلیدی