به منظور بررسی تاثیر سرعت جریان هوا و شدت تابش مادون قرمز بر زمان خشک کردن، درصد و اجزای اسانس گیاه دارویی به لیمو (Lippia citriodora Kunth)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار به اجرا درآمد. سرعت جریان هوا در سه سطح (5/0، 1 و 5/1 متر بر ثانیه) و سه سطح شدت تابش مادون قرمز 2/0، 3/0 و 5/0 وات بر سانتیمتر مربع در این آزمایش مورد بررسی قرار گرفتند. پس از خشک شدن نمونه ها و استخراج اسانس به روش تقطیر با آب، به کمک دستگاه های GC و GC/MS ترکیبات اسانس ها مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفتند. نتایج نشان دهنده تاثیر معنی دار تیمارها بر زمان خشک شدن و میزان اسانس برگ های به لیمو بود. با کاهش سرعت جریان هوا و افزایش میزان شدت تابش مادون قرمز، زمان خشک شدن نمونه ها کاهش یافت بطوریکه کمترین مدت زمان خشک کردن (35 دقیقه) مربوط به تیمار سرعت جریان هوای 5/0 (m/s) و شدت تابش 5/0 (W/cm2) بود و بیشترین زمان (65 دقیقه) به تیمار سرعت جریان هوا 5/1 (m/s) و شدت تابش 3/0 (W/cm2) تعلق داشت. افزایش شدت تابش مادون قرمز در تمامی سرعت های جریان هوا سبب افزایش درصد اسانس گردید بطوریکه بیشترین میزان اسانس (1/1 درصد) در تیمار استفاده از سرعت جریان هوا 1 و 5/1 (m/s) همراه با استفاده از شدت تابش 5/0 (W/cm2) بدست آمد. بررسی اجزای اسانس نشان داد که بیشترین میزان مونوترپن های اکسیژن دار (3/73 درصد) بخصوص سیترال (3/61 درصد) در اسانس نمونه های خشک شده با سرعت جریان هوای 5/0 (m/s) همراه با تابش مادون قرمز 2/0 (W/cm2) وجود داشت. با توجه به نتایج این تحقیق، می توان اظهار نمود که کاربرد تابش مادون قرمز در خشک کن های متداول ضمن کاهش زمان خشک کردن، سبب حفظ کمیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی به لیمو خواهد شد.

کلمات کلیدی