نوشته های اصولی نگارش یافته در یک سده ی اخیر، به هنگام بحث از ظواهر کتاب و سنت به طور شایع، این تفصیل را به میرزای قمی نسبت می دهند که او ظواهر کتاب و سنت را در خصوص مقصودین به افهام حجت می داند و نسبت به غیر مقصودین به عدم حجیت باورمند است. اینکه آیا واقعاً میرزای قمی از چنین تفصیلی سخن رانده و اینکه او اندیشه خود را در باره ظواهر کتاب و سنت در چه سطحی بیان داشته است و دیگران به چه قرائت هایی سخن او را بازگو کرده اند و این قرائت ها تا چه اندازه با واقعیت سخن و اندیشه میرزای قمی در خصوص حجیت ظواهر همانند است، پرسشهایی است که پاسخ به آنها مقاله حاضر را سامان می دهد. نوشتار حاضر به روش توصیفی تحلیلی، به منظور واقعیت سنجی نسبت مذکور و کشف مطابق واقع بودن قرائت های موجود از سخن میرزای قمی، بر ای اهتمام دارد تا با روی نهادن به کتاب قوانین الاصول میرزای قمی اندیشه او را در خصوص حجیت ظواهر کتاب و سنت بیان می دارد و آنگاه در پی تبیین و نقد و بررسی قرائت های موجود از سخن میرزای قمی در باره حجیت ظواهر نشان دهد که تفصیل منسوب به او از واقعیت حظی دارا نیست و تنها قرائتی است که برخی از علمای اصول بر پایه پندار خویش از سخن میرزای قمی در باره حجیت ظواهر کتاب و سنت ساخته اند.

کلمات کلیدی