در این بررسی اثرات متقابل سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی در منتخبی از کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی در دوره زمانی 2012_2000 مورد مطالعه قرار گرفته است. سرمایه انسانی که به عنوان دانش و مهارت های نهادینه شده فردی تعریف شده است، یکی از عوامل مهم رشد و توسعه اقتصادی شناخته شده است. هر چند که به نظر می رسد که وجود این سرمایه در کشورهای در حال توسعه اسلامی نتوانسته به درستی ایفای نقش کند و وجود افراد تحصیل کرده و متخصص در کنار هم موجبات رشد و توسعه اقتصادی این کشورها را فراهم نساخته است. به نظر می رسد که اثربخشی سرمایه انسانی در سایه وجود اعتماد و مشارکت و همکاری موجود بین نیروی انسانی متبلور می شود و حلقه مفقوده رشد و توسعه اقتصادی کشورهای اسلامی عدم وجود این اعتماد و مشارکت در بین نیروی ماهر و متخصص است. در این بررسی این فرضیه که آیا با افزایش تخصص و مهارت های نیروی کار، اعتماد و مشارکت بین آن ها افزایش می یابد، مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که یک ارتباط منفی و معنادار بین سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی در کشورهای در حال توسعه وجود دارد، به این معنی که افزایش سواد و تحصیلات و کسب مهارت های نیروی کار نتوانسته زمینه های اعتماد و مشارکت و همکاری را در بین افراد فراهم سازد.

کلمات کلیدی