در نقد فرمالیستی آمریکایی، شعر دارای وجودی عینی و قائم به ذات است و تنها خود شعر را می‏ توان به‌نحوی عینی ارزیابی کرد یعنی در این دیدگاه نه احساسات و نگرش‌های مؤلّف یا خواننده مورد بررسی قرار می‌گیرد و نه زمینه‏ ی تاریخی یا فرهنگی اثر. فرمالیست‏ها اثر ادبی را به عنوان پدیده‏ ای مستقل مورد تحلیل قرار می‏ دهند تا به ذات و معنای آن دست یابند و به اعتقاد آنان با دریافت تنش‌ ها، ابهامات، گزاره های آیرونی دار درون متن و شناخت پیوند موجود میان آن‏ها با دیگر اجزاء شعر می‏ توان به آن صبغه‏ ای منطقی و وحدتی اندام‏ وار بخشید. جستار حاضر تلاش دارد تا با رویکردی تحلیلی- توصیفی و در پرتو نقد فرمالیستی آمریکایی به واکاوی دو چکامه‏ ی «النّجمتان» انسی الحاج و «نشانی» سهراب سپهری بپردازد؛ نگارندگان در این پژوهش می‏ کوشند تا با تمرکز بر تنش‏های موجود میان دو اثر، نشان دهند که تنها با تکیه بر خود متن و تحلیل عناصر تنش‌زای آن است که می‏ توان به معنا‏ آفرینی و انسجام معنایی متن پیرامون مفهوم «تلاش» دست یافت؛ برآیند نهایی این پژوهش، نمایانگر تجلّی ارزش شعری در برخی معانی برجسته ‏سازی شده‏ ی آن نظیر سکوت و خروش، رکود و دگرگونی و تاریکی و نور در هر دو چکامه ‏ی «النجمتان» انسی الحاج و «نشانی» سهراب سپهری می‏ باشد که در تضادی دائمی و حل ناشدنی قرار دارند و آن‏چه اهمیّت دارد نیز همین تباین و تنش معنایی در جایگاه عاملی است که به اجزاء شعر، وحدتی اندام‌وار بخشیده است.

کلمات کلیدی