در ایران نزدیک به چهار دهه است که بحث توسعة روستایی به طور عام و راهبردهای توسعه روستایی به طور خاص، موضوع بحث اندیشمندان، کارشناسان و برنامه‌ریزان بوده است، اما کمتر به راهبردهای توسعه کالبدی-فضایی سکونتگاه‌های روستایی به ویژه در دهه‌های نخستین توجه شده است. پژوهش حاضر با کاوش در دیدگاه‌های منتشر شدة صاحب‌نظران در چارچوب مفاهیم کالبدی - فضایی و دورة زمانی تعریف شدة مورد تحلیل، قرارگرفته است. به نظر می‌رسد این دیدگاه‌ها به عنوان مهم‌ترین مراجع تعیین راهبرد توسعة کالبدی روستایی، در زمانی که هم چنان و شاید بیشتر از همیشه به تدوین و اجرای راهبرد منسجم و کارآمد روستایی نیاز است، می‌توانند راهنمای کار و راهگشای مسائلی باشند که روزانه پیچیده‌تر و پراهمیت‌تر می‌شوند. رویکرد پژوهش حاضر تحلیل محتوا است. این مطالعه با بررسی مجموعة منابع توسعة کالبدی- فضایی روستایی تعریف‌شده، در مجموع 96 مورد از نظرهای مطرح‌شده در زمینة راهبرد توسعة کالبدی – فضایی روستایی ایران را بررسی کرده است. بر اساس روش تحلیل محتوا، این نظرات نخست در 2 رویکرد توسعه و بهسازی وضعیت کالبدی سکونتگاه‌های روستایی و رویکرد پیوند و تعامل شهر و روستا طبقه‌بندی شده‌اند، که 8 راهبرد کلان و 10 مقولة راهبردی برای توسعة کالبدی- فضایی روستایی در ایران را مطرح می‌کنند. براین مبنا، در زمینة مسائل راهبردی توسعة کالبدی- فضایی روستایی، از میان رویکردها، رویکرد توسعه و بهسازی وضعیت کالبدی سکونتگاه‌های روستایی، از میان راهبردها، راهبرد بهسازی کالبدی روستایی و از میان مقوله‌ها، تحلیل فضایی و سطح‌بندی، بیش‌ترین میزان توجه را در بین صاحب‌نظران توسعة کالبدی-فضایی روستایی کشور به خود اختصاص داده‌اند

کلمات کلیدی