گفته شده که منشاء کسره اضافه در زبان فارسی امروز، ضمیر موصولی "hya" در فارسی باستان بوده است و بنابراین کسره اضافه پدیده ای مختص دوره تاریخی اخیرزبان فارسی یعنی فارسی دری است. در این تحقیق نگاهی خواهیم داشت به ساخت اضافه در برخی از گویشهای فارسی استان خراسان رضوی و جنوبی. در این جستجو در پی آنیم که بدانیم ساخت اضافه در این گویشها با استفاده از چه راهکار یا راهکارهایی به وجود می اید و ایا کسره اضافه در تمام این گویشها حضوردارد یا خیر. بررسیها نشان داد که سه حالت به لحاظ حضور یا عدم حضور کسره اضافه در گویشهای مورد بررسی دیده می شود: 1. عدم حضور کسره اضافه(برای مثال گویشهای نهبندانی و درحی) 2. هر دو حالت حضور و عدم حضور کسره اضافه (برای مثال گویشهای بیرجندی، تربت حیدریه ای، نیشابوری،فردوسی، کاخکی) 3 . حضور کسره اضافه(برای مثال گویشهای بجستانی و گنابادی) با توجه به این فرض رده شناختی که غالبا عدم یکدستی، نشان دهنده جریان تغییر است، سؤال دوم ما در این تحقیق این است که با توجه به شرایط کسره اضافه در این گویشها و مقایسه ان با فارسی معیار و گونه های دیگر فارسی و برخی دیگر از زبانهای ایرانی، جریان تغییر چگونه است و وقوف به این جریان، چه اگاهیهای تازه ای درباره جهت احتمالی تغییر در زبان فارسی به ما می دهد. با توجه به این که در گویشها جریان تغییر کندتر از گونه معیار اتفاق می افتد می توان فرض کرد که گویشها در مرحله میانی تغییر هستند و به همین علت در غالب انها تنوعی از حالتها به لحاظ ظهور کسره اضافه دیده می شود. از طرفی به نظر می رسد در گفتار فارسی امروز تمایل به حذف کسره اضافه دیده می شود. بنابراین می توان نوعی جریان بازگشتی را در جریان ظهور کسره اضافه پیش بینی کرد که البته معلوم نیست هیچ گاه این تغییر کامل بشود.

کلمات کلیدی